"मराठी कथा" मास्टरमाईंड

[rangila]

"मराठी कथा" मास्टरमाईंड


मुंबईवरुन निघालेल्या त्या खाजगी बसचा ड्रायव्हर, सखारामने हायवेवर दुरवर एका कारपाशी हात दाखवत उभ्या असलेल्या त्या इसमाला पाहुन गाडीचा वेग कमी केला आणि गाडी कडेला घेतली.
तसा सखारामा रात्री अपरात्री कुणासाठी गाडी थांबवत नसे, पण बंद पडलेली गाडी आणि सुटाबुटातल्या त्या इसमाला बघुन त्याच्या मनात शंका आलीच नाही आणि त्याने गाडी थांबवली.
“साहेब, गाडी बंद पडली आहे, पुढच्या एखाद्या गावात सोडनार का? एकाद्या गॅरेजमधुन कुणालातरी घेऊन येईन म्हणतो”, तो इसम सखारामला म्हणाला
“व्हयं.. चाल सोडतो, जागा असंल तर बघा आतमंदी, नाहीतर इथंच केबीन मध्यं बसावं लागेल जी.” सखाराम त्या माणसाला म्हणाला
त्या माणसाचे नशीब चांगले होते, गाडीत त्याला एक सिट रिकामे सापडले. त्याने शेजारी कोण आहे हे त्या बसमधील दिव्यांच्या मंद प्रकाशात पहाण्याचा प्रयत्न केला.
शेजारी साधारणपणे पंचविशीतील एक तरूणी डोळे मिटुन बसली होती.
हॅन्डबॅगमधील शाल त्याने बाहेर काढली आणि अंगाभोवती लपेटुन तो आसनस्थ झाला. बाहेरील गारठ्यापेक्षा गाडीमध्ये काकणंभर उब जास्त होती.
थोड्या वेळातच गाडीने पुन्हा वेग घेतला. खिडकीतुन बोचरा वारा आतमध्ये येत होता. त्या तरूणीचे केस त्या वाऱ्याने त्याच्या चेहऱ्यावर पिंगा घालत होते. थंडी सहन होईना तसं नाईलाजस्तव ‘तो’ ‘तिला’ म्हणाला, “कृपया खिडकी जरा बंद करता का? फार थंडी वाजते आहे.”
तिने त्याच्याकडे न बघताच खिडकी बंद केली आणि परत झोपी गेली.
गाडीमधील दिवे आता बंद झाले होते. बहुतेक सर्व प्रवासी सुध्दा निद्रीस्त झाले होते. गाडीचा आवाज, मधुनच वेगाने जाणाऱ्या ट्रकचे आवाज, त्यांच्या दिव्यांचा प्रकाश, कुठल्याश्या थोड्याश्या उघड्या राहीलेल्या खिडकीच्या फटीतुन येणाऱा वाऱयाचा आवाज सारे कसे एका लयीत चालले होते.
गाडीमध्ये आता चांगलीच उब निर्माण झाली होती. तो सुध्दा शरीराभोवती शाल घट्ट ओढुन झोपी गेला.
तिन चार तास झाले असतील त्याला झोप लागुन, इतक्यात त्याला अचानक जाग आली ती त्याच्या हाताला झालेल्या कुणाच्यातरी थंडगार स्पर्शाने. त्याच्या हातावर शेजारील तरूणीचा हात होता.
त्याने एकवार तिच्याकडे बघीतले. ती अजुनही झोपलेलीच होती. थंडीमुळे तिचे हात गारठलेले होते. कदाचीत झोपेतच उब मिळवण्यासाठी ..
त्याने हळुवार तिचा हात उचलुन कडेला ठेवला.
थोड्यावेळाने पुन्हा त्याच्या बोटांना तिच्या थंडगार हाताचा स्पर्श झाला. त्याने डोळे उघडुन तिच्याकडे पाहीले. ती अजुनही झोपलेलीच होती.
त्याने आपला हात बाजुला घेतला.
काही क्षणांनंतर पुन्हा तोच थंडगार स्पर्श. त्याने पुन्हा तिच्याकडे बघीतले. शेजारुन जाणाऱ्या एका वाहनाचा प्रकाश तिच्या चेहऱ्यावर पडला आणि एक सेकंद तो दचकलाच.
‘ति’ त्याच्याकडेच बघत होती.
म्हणजे हे स्पर्श जाणुन-बुजुन होते तर..
ह्यावेळेस तो मागे हटणार नव्हता. त्याने आपला हात तिच्या हाताखाली सरकवला. तिच्या हाताची बोटं त्याच्या गरम-उबदार हाताभोवती गुंफली गेली.
तो थंडगार स्पर्श त्याच्या अंगावर एक थंड लाट पसरवत होता. त्याचा हात आपसुकच शरीरातील उब तिच्या हाताला देण्याचा व्यर्थ प्रयत्न करत होता.
थोड्या वेळाने तिने हाताची पकड सैल केली. तिने त्याच्या तळव्यावरील हात सोडला होता आणि तिची बोटं त्याच्या मनगटावरुन दंडापर्यंत नाजुकपणे फिरत होती.
तो स्पर्श त्याच्या अंगावर काटा आणत होते. त्याची कानशिलं गरम झाली होती. इतकी गरम की त्याने आपला दुसरा गरम हात कानावर ठेवला तेंव्हा तो सुध्दा त्याला थंडगार जाणवला.
तो सुखाच्या आधीन झाला होता. गाडीला बसणारे हादरे, खाचखळगे कश्याचीही जाणीव त्याला होत नव्हती. तिच्या बोटांच्या स्पर्शाने त्याच्या शरीरातील प्रत्येक स्नायु उत्तेजीत झाला होता.
अचानक गाडीला कसला तरी जोराचा हादरा बसला आणि विचीत्र आवाज करत गाडी कडेला येऊन थांबली.
गाडीचा ऍक्सेल तुटला होता.
गाडीतले दिवे लागले तशी त्याची तंद्री भंगली. त्याने आपला हात बाजुला केला.
क्लिनरने गाडीत येऊन घोषणा केली, ‘गाडी दुरुस्त व्हायला बराच वेळ लागेल’
अर्धवट जागे झालेले लोकं पुन्हा झोपी गेले तर बाकीचे ‘बिडी-काडी’ साठी खाली उतरले.
शेजारील तरुणी बाहेर पडली. बाहेर पडताना तिच्या शरीराचा त्याला झालेला स्पर्श त्याच्या अंगावर विजेची एक लहर सरकवुन गेला. तिच्या शरीराला येणारा मंद सुगंध त्याच्या सर्व सेन्स ना उद्दीपीत करुन गेला.
तो खिडकीतुन वाकुन ती तरुणी कुठे जात आहे हे पाहु लागला.
रस्त्याच्या दुसऱ्या बाजुला थोडं दुर काही दिवे लुकलुकत होते. ‘सुजीत लॉज’ ट्युबलाईटच्या प्रकाशात त्या बोर्डावरील अक्षरं त्याने वाचली.
तिने एकवार वळुन त्याच्याकडे पाहीले, काही क्षण आणी पुन्हा मागे नं बघता ती चालु लागली.
त्याच्या मनामध्ये चलबिचल चालु झाली. तो उठुन उभा राहीला.
‘अंदाजे किती वेळ लागेल हो?’ त्याने क्लिनरला विचारले.
‘तासभर तर नक्कीच’
‘बरं मी आहे इथेच..’ असं म्हणुन तो तिच्या मागोमाग चालु लागला.
हवेत प्रचंड गारठा होता परंतु वारं मात्र थांबलेले होते. झाडं स्तब्ध होती. त्याने आकाशात नजर टाकली. चंद्र ढगांच्या आड गेला होता. आभाळ भरुन आले होते जसं काही कुठल्याक्षणी त्याच्या अंगावर कोसळेल.
ती अजुनही मागे न बघता चालत होती.
दिव्यांच्या प्रकाशात त्याची नजर तिच्या सर्वांगावरुन फिरत होती. सुडौल बांधा, शरीराला योग्य ठिकाणी योग्य आकार त्याचे लक्ष रोखुन धरत होती. तो ओढल्यासारखा तिच्या मागे चालला होता.
ती लॉजमध्ये गेली आणि तेथील काऊंटरला जाऊन उभी राहीली.
कान-टोपी, मफलर गुंडाळलेला काऊंटरवरचा इसम तिला पाहुन कष्टाने उठला.
“भैय्या, माझी बस बंद पडली आहे आणि एक दोन तासांत सुरु होईल असे वाटत नाही. माझी तब्येतही ठिक नाहीये. काही तासांपुरती रुम पाहीजे होती.” लांबवर बाहेर बंद पडलेल्या बस कडे बोट दाखवत ती तरूणी म्हणाली.
त्या इसमाने ड्रावरमधुन एक किल्ली काढली आणि तिच्यासमोर फेकली. तिची अधीक माहीती लिहीण्यासाठी त्याने समोरचा रजिस्टर समोर ओढले तेवढ्यात त्याची नजर दरवाज्याच्या अंधुक
प्रकाशातुन आत येणाऱ्या त्या तरूणावर पडली. तो इसम स्वतःशीच हसला. त्याने पुन्हा रजिस्टर बंद करुन टाकले आणि चेहऱ्यावर पांघरूण ओढुन तो पुन्हा झोपी गेला.
ति जिन्यांवरुन वर जाऊ लागली. तो सुध्दा तिच्या मागोमाग वर गेला.
‘१०३’, ती दारापाशीच उभी होती. तिने आपल्याकडील चावीने दार उघडले.
दोघंही आतमध्ये आल्यावर त्याने दार लावुन टाकले. उजळलेल्या दिव्यांच्या प्रकाशात तो प्रथमच तिला पहात होता. तिच्या डोळ्यामध्ये.. काहीतरी, कसलीतरी अनामीक ओढ होती, इतकी की त्याला शरीरामध्ये असलेला आत्मा शरीर फाडुन तिला भेटायला बाहेर पडेल असं वाटत होतं. त्याचा घसा कोरडा पडला होता. छाती धडधडत होती. तिने हात पुढे केला..
—————————————————————————-
“चला… बसा गाडी मध्ये.. आले का सगळे??” क्लिनरने एकवार आवाज देत सगळीकडे नजर टाकली.निघण्यापुर्वी एकदा त्याने सगळी लोकं मोजली.. आसन क्रमांक D५-६ रिकामे होते.
“आता..हे कुठे गेले…?” त्रासीक होत क्लिनर परत खाली उतरला. आजुबाजुला सर्वत्र शोधंल कुठंच सापडेना..
‘अरे ते मगाशी त्या लॉज कडे जाताना दिसले होते.. बघा तिकडे आहेत का!’, एका प्रवाश्याने माहीती दिली.
क्लिनर शिव्या हासडत लॉज मध्ये गेला. काऊंटर वरचा गाढ झोपेत होता.
“आईचा घो.. मेला काय हे?’ क्लिनरने गदागदा हलवुन त्याला जागं केलं..
“इथे एक तासाभरापुर्वी कोणी आलं का?” क्लिनरने ‘त्या’ प्रवाश्याचे वर्णन केले.
‘हो, ते आले होते साहेब आणि एक बाई पण होत्या त्यांच्या बरोबर, वरतीच आहेत बघा रुम नं. १०३’ जिन्याकडे हात दाखवत त्याने परत डोक्यावरुन पांघरुन ओढले..
‘घ्या.. तिथे अंधारात आम्ही तडफडतोय आणि हे इथे चाळे चालले आहेत..’
क्लिनर तडफडत दोन-दोन पायऱ्या चढत जिना चढुन वर गेला. रुम नं १०३ मधील दिवा चालुच होता.
‘ओ साहेब.. झालं असेल तर चला, गाडी तयार आहे..’ क्लिनरने दारावर थाप मारत आवाज दिला.
आतुन काहीच आवाज, हालचाल नव्हती.
‘ओ साहेsssssब’, चलताय का? का जाऊ देत गाडी?’
‘ओ मॅडम.. येताय का? का जाऊ.. शेवटचे विचारतो आहे!’, क्लिनर निघण्याच्याच तयारीत होता.
‘मरा च मायला.. जातो मी..’ म्हणुन क्लिनर जायला लागला
त्याच वेळेस वैतागलेला काऊंटर वरचा पोऱ्या वर आला. ‘काय झालं? कश्याला केकाटंतयं? जा नं नसेल यायंच त्यांना’
त्याने हळुच दाराला कानं लावुन पाहीला. आत मधुन कसलाच आवाज येत नव्हता, नाही कसली हालचाल जाणवत होती.
त्याने सुध्दा दोन – तिनदा दार वाजवुन बघीतले. मग मात्र त्याला शंका यायला लागली.
‘आयला.. गेले काय पळुन मी झोपलो होतो तेंव्हा?’
‘असे कसे जातील? गाडी तर इथेच आहे!!’, क्लिनर
‘काही तरी गडबड आहे’ म्हणत तो पोऱ्या खालुन रुमची दुसरी किल्ली आणायला पळाला.
लांबुन गाडीच्या हॉर्नचा आवाज ऐकु येत होता.
पोऱ्याने आणलेल्या किल्लीने रुम उघडली. समोरचे दृष्य बघुन दोघांचाही श्वास रोखला गेला. क्षणभर आपण पाहातोय ते खरं आहे का दुसरं काही हेच त्यांना कळेना.
समोरच्या बेडवर अर्धनग्नावस्थेत त्या तरूणीचे प्रेत पडले होते. तिच्या शरीराची चिरफाड केली होती. जशी एखादी उशी फाडुन टाकली असावी…
इस्पेक्टर पवार, तरवडे गावामध्ये प्रमुख पोलीस निरीक्षक म्हणुन कार्यरत होते. काही किरकोळ गुन्हे वगळता तरवडे गाव तसे शांतच होते त्यामुळे पवारांवर कामाचा असा बोजा कधीच आला नव्हता.
त्या दिवशी सुध्दा घरचा चिकन-करीचा बेत ओरपुन निद्रास्त झाले होते तेंव्हाच त्यांना पोलीस स्टेशनमधुन गुन्हाची बातमी देणारा फोन आला होता आणि चरफडतच रात्रीच्या गारठ्यात ड्युटीचे कपडे अंगावर चढवुन ते घराबाहेर पडले होते.
हॉटेलचा परीसर पोलीसांच्या गाड्या, ऍम्ब्युलन्स, बाईट्स मिळवण्यासाठी आलेले पत्रकारांच्या गर्दीने गजबजुन गेला होता. खोलीमध्ये इन्स्पेक्तर पवार पंचनामा करत होते. १५ वर्षाच्या त्यांच्या काराकिर्दीत इतका क्रुर गुन्हा त्यांनी पाहीला नव्हता. फोटोग्राफर्स ने गुन्ह्याचे फोटो काढले.
“चव्हाण, ठसे मिळाले का काही?” पवार
“सर, लॉज आहे हा, अनेक लोकांचे ठसे मिळाले आहेत, गुन्हेगाराचे असे ठसे अजुन तरी निट नाही सांगता येणार”, चव्हाण
“हम्म, बर त्या काऊंटर वरच्या लोकांची उलट तपासणी घेतलीत का?”, पवार
“हो साहेब. त्याने रुमच्या किल्या ह्या बाई कडेच दिल्या होत्या. तो झोपेत असल्याने तिच्याबरोबर असलेल्या माणसाचे वर्णन तो निटसे सांगु नाही शकला”, चव्हाण
“बरं, एक सांगा, गुन्हा उघड होण्याच्या आधी कुणी त्या इसमाला बाहेर जाताना पाहीले का? म्हणजे लॉजमधल्या इतर कोणी?” पवार
“नाही साहेब, कोणीच नाही. आम्ही इथे आल्यावर लॉज लगेच सिल केला त्यानंतर कोणी बाहेर गेले नाही. म्हणजे गुन्हेगार आधीच बाहेर निघुन गेला असणार”, चव्हाण
“बस मधले प्रवासी, ड्रायव्हर, कंडक्टर कोणी तरी त्याला पाहीले असेल?” पवार
“म्हणजे तसे अंधुक अंधुक वर्णन आहे आपल्याकडे उद्या त्यावर्णनावरुन एक चित्र बनवुन घेऊ. पण ‘त्याला’ पहाताच ओळखु शकेल असे तरी सध्या कोणी नाही”, चव्हाण
“बरं, ही गाडी जेथुन सुटते तिथे चौकशी करा. तिकीट काढताना, बस मध्ये चढताना कुणी पाहीलं असेल”, पवार
“साहेब, तो माणुस मध्येच बसला होता गाडीमध्ये”, चव्हाण
“मध्येच?? म्हणजे?”, कपाळावर आठ्या आणत पवार म्हणाले
“मध्येच म्हणजे साहेब, ड्रायव्हर म्हणाला तारापुर एक्झीटला त्याला रस्त्याच्या कडेला एक बंद पडलेली गाडी दिसली आणि त्यापाशी उभ्या असलेल्या इसमाने लिफ्ट मागीतली. हाच तो माणुस”, चव्हाण.
“अहो चव्हाण, मग हे तुम्ही आधी सांगायचंत ना! आत्ताच्या आत्ता कुणाला तरी तिकडे पाठवुन द्या. ति कार अजुनही तिथेच असेल तर काही तरी पुरावा मिळेल. ड्रायव्हरकडुन त्या गाडीचे काही वर्णन, म्हणजे रंग, कुठल्या मेकची गाडी होती वगैरे माहीती गोळा करा” पवार हायपर होत म्हणाले
“हो साहेब, सावंत लगेच गाडी घेऊन गेले आहेत त्या एक्झीटपाशी.”, चव्हाण
“आजुबाजुला काही वस्ती आहे तेथे चौकशी करा, रात्री अपरात्री कोणी कुणाला जाताना बघीतले का? आणि आपल्या गावात नविन आलेल्या इसमांची कसुन चौकशी करा. ते कुठुन आले, कुणाबरोबर आले, त्याचे पुरावे सगळी माहीती निट गोळा करा.”, पवार
“हो साहेब”, असं म्हणुन चव्हाण इतर गोष्टी करायला निघुन गेले.
“शिंदे, बॉडी पोस्टमॉर्टमसाठी पाठवुन द्या आणि खुनाआधी मयतेवर बलात्कार झाला असेल तर तसे पंचनाम्यामधे नमुद करा. पोस्टमॉर्टमचा रिपोर्ट आणि बाकीचे पेपर सकाळी मी यायच्या आत टेबलावर ठेवा” असं म्हणत इन्स्पेक्टर पवार बाहेर पडले.
बाहेर दोन हवालदार जमलेल्या पत्रकारांना आतमध्ये जाण्यापासुन रोखत होते. बॉडी बाहेर आणताच पत्रकारांनी एकच गर्दी केली परंतु त्यांना फारशी माहीती मिळु शकली नाही.
रस्त्याच्या दुसऱ्या बाजुला शेतामध्ये लपुन उभा राहुन ‘तो’ सर्व काही बघत होता. पोलीसांच्या गाड्या, ऍम्बुलन्स गेलेल्या त्याने पाहील्या. दोन मिनीटं त्याने स्वतःशीच विचार केला आणि मग अंधारलेल्या शेतातुन वाट काढत तो सुध्दा चालायला लागला.
*********************

[rangila]

आपल्या खोलीवजा कार्यालयातील एका मळक्या खुर्चीवर डिटेक्टीव्ह जॉन विचार करत बसला होता. दाढीची खुंट वाढलेली, मळके-चुरगळलेले कपडे घातलेल्या त्याच्याकडे बघुन गुप्तहेरीसाठी काम घेऊन आलेला एखादं-दुसरा क्लायंटही निघुन जात होता. कार्यालयाचा पुर्ण बोजवारा उडाला होता. टेबलावर आणि इतरत्र संपलेल्या सिगारेट्सची थोटक विखुरली होती. एका कोपरात कात्रणांसाठी अर्धवट कापलेल्या वर्तमानपत्र, मासीकांचा गठ्ठा साठला होता. अनेक दिवस साफ-सफाई न केल्याने सर्वत्र धुळीचे साम्राज्य होते.
जॉनची डिटेक्टीव्ह कंपनी चालु करण्याची कल्पना पुर्ण फसली होती. सुरुवातीला आलेले काही क्लायंट्स वगळता नंतर त्याला म्हणावे तसे यश मिळाले नव्हते. काही तुरळकं कामं खोळंबली होती. पण घटस्फोटाच्या केस साठी पुरावे गोळा करणे, कुणा धनाधीशाच्या मुलीवर लक्ष ठेवणे, संशयीत पतीच्या पत्नीवर पाळत ठेवणे असली कंटाळवाणी कामं करुन जॉन पुरता कंटाळुन गेला होता. त्याच्या बुध्दीला चालना देणारी, त्याचा कस पहाणारी आणि त्याच वेळेला योग्य पैसा मिळवुन देणारी एखादी केस त्याला हवी होती जी त्याला मिळत नव्हती.
टेबलावर देणेकरी, बिलांची चळत पडली होती. जॉन ने एकवार निराशेने त्या सर्वांवरुन नजर फिरवली. आपलेही एखादे पॉश ऑफीस असावे, आपले डिक्टेशन घेण्यासाठी, अपॉंटमेन्ट्स ठरवण्यासाठी एखादी सेक्रेटरी असावी, दिमतीला थोडे फार लोकं, कार-ड्रायव्हर अशी काहीशी त्याची स्वप्न अजुन तरी पुर्णत्वाला आलेली नव्हती.
जॉनने पॅंटच्या खिश्यात हात घालुन शिल्लक असलेल्या पैश्यांकडे नजर टाकली. दहा रुपायांची एक नोट आणि काही चिल्लर शिल्लक होते. ‘चहा की सिगारेट?’ जॉनने विचार केला. शेवटी एक सिगारेट ओढुन उरलेले पैसे उद्यासाठी ठेवावेत या विचाराने तो लाकडी जिना उतरुन खाली आला.
कोपर्य़ावरच्या पान-ठेल्याकडुन त्याने एक सिगारेट विकत घेतली. त्या पानवाल्या भैय्याला जॉनबद्दल नेहमी कुतुहल वाटायचे आणि जॉन सुध्दा उगाचच काहीतरी कथा बनवुन आपल्या गुप्तहेर असण्याचा छाप त्याच्यावर मारण्याचा प्रयत्न करायचा.
“क्या जॉन भाय.. कैसा चल रहा है आपका काम?”, सिगारेट देता देता पानवाल्याने विचारले
“ठिक चल रहा है, वैसे आजकल एक बहोत इंपोर्टंन्ट केस पे काम कर रहा हु.. थोडा बिझी हु”, जॉन ने उगाचच एक थाप मारली
“अरे छोडीये वो केस, आप वो केस क्यु नही हात मै लेते.. अपने बाजुवाले गांव है नं तरवडे वहां पे एक लडकी का खुन हुआ है”
“कौनसा केस?”, चेह़यावर काही भाव नं आणता त्याने प्रतिप्रश्न केला
“अरे वही.. तरवडे गाव का केस.. एक लडकीका लॉज मै किसीने कतल कर दिया. लगता है कोई सरफिरा किलर है. इ देखीये” असं म्हणुन त्याने आपल्याकडच्या एका पेपरमध्ये आलेली ती बातमी जॉनला दाखवली.
जॉनने आपल्या तिक्ष नजरांनी पटापट सर्व गोष्टी वाचुन काढल्या आणि तो पेपर परत करत म्हणाला..”अरे छोडो यार, क्या ऐसे छोटे छोटे केसेस लेनेका, मै तो कुछ बडे चिझ पै काम करने वाला हुं”, पुन्हा एकदा थाप मारुन जॉन तेथुन निघुन गेला.
कार्यालयात आल्यावर त्याने आपली सिगारेट पेटवली. एक दोन दीर्घ कश मारल्यावर तो विचार करु लागला –
“काय करावं? तसंही काम काहीच नाही. नुसतं बसुन बुध्दीवर गंज चढत चालला आहे. त्यापेक्षा तिथे काही हाती लागलं तर थोडीफार प्रसिध्दी तरी मिळेल”, उरलेली सिगारेट संपवुन जॉन कार्यालयाला कुलुप लावुन बाहेर पडला.
सर्व प्रथम तो ‘मोफत वाचनालयात’ मध्ये गेला. तेथील एक दोन दिवसांतल्या वर्तमानपत्रांच्या गठ्यातुन त्याने ‘तरवडे’ गावातील केसबद्दल बातम्या देणारी सर्व वर्तमानपत्रं बाजुला काढली आणि मग एका कोपऱयात बसुन त्याने एक एक करत सर्व बातम्या वाचुन काढल्या. त्याचे डोक प्रत्येक गोष्ट बारकाईने वाचत होते आणि हात निवडक गोष्टींची माहीती जवळच्या वहीमध्ये नोंदवत होते.
रात्री उशीरापर्यंत थांबुन त्याने हवी असलेली सर्व माहीती गोळा केली आणि तो घरी परतला.
आल्या आल्या त्याने कपाटातुन काही बऱ्यापैकी चांगले कपडे काढुन एका सुटकेस मध्ये भरले. वापरुन वापरुन झिजलेल्या रेझरने खरडुन खरडुन पुन्हा एकदा शेव केली. मग स्वच्छ आंघोळ केली आणि तो आरश्यासमोर उभा राहीला.
उत्साहाने आणि आत्मविश्वासाने भरलेल्या चेहऱ्याचा एक नविनच जॉन त्याला आरश्यात पहावयास मिळाला. ‘हीच शेवटची संधी आहे’, त्याने मनाशी विचार केला. ह्या वेळेस जर काम जमले नाही तर मात्र उत्साहाने चालु केलेली ही डिटेक्टीव्ह कंपनी बंद करण्यावाचुन त्याच्यापुढे कुठलाच पर्याय उरला नव्हता.
त्याने खोलीत एकवार नजर टाकली. शोकेसवर त्याचा बिलं नं भरल्याने बंद स्थितीत असलेला मोबाईल पडला होता. ‘मोबाईल हॅन्डसेट विकुन काही दिवस पुरतील एवढे पैसे जमतील’, त्याने असा विचार करत तो मोबाइल खिश्यात टाकला आणि आपली कपड्यांची बॅग घेऊन तो घराबाहेर पडला.
“अरे ए पश्या .. अरं इकडं य जरा”, भाऊसाहेब पेपरमधील बातमी वाचत असतानाच म्हणाले. भाऊसाहेब ‘तरवडे’ गावचे पाटील आणि श्रीमंत प्रस्थ. बोलण्यात गावंढळ बाज असला तरीही गडी मोठा हुश्शार होता. चालण्यात, वागण्यात एक तडफदारपणा होता. गावातील लोक त्यांना बिचकुन असतं. गावातली भांडण, मारामाऱ्या भाऊसाहेबांच्या नुसत्या जाण्याने मिटत असत. गावाच्या मध्यावर महालासारखा पसरलेला मोठ्ठा वाडा, गावाबाहेर द्राक्ष, ज्वारी, बाजरीची शेतं, त्यामध्ये राबणारी असंख्य लोकं, गावात २ पेट्रोल पंप, गावाच्यावेशीवर गर्द झाडीमध्ये दडलेली अवाढव्य वाडी, दिमतीला महागाड्या गाड्यांचा ताफा, हातामध्ये सोन्याच्या अंगठ्या, चेहऱ्यावर करारी भाव आणि त्याला साजेश्या झुपकेदार मिश्या. अंगात बहुतेक वेळा कडक इस्त्रीचा क्रिम रंगाचा शर्ट, स्वच्छ पाढरेशुभ्र धोतर आणि कर्र-कर्र आवाज करणाऱ्या कोल्हापुरी चपला.
पेपरमधील त्या बातमीकडे बोटं दाखवत भाऊसाहेब पश्याशी बोलत होते, “अरे ही शेवंती नव्ह का? अरं खुन झाला म्हणं तिचा गावाबाहेरच्या लॉज मध्यं”
“होय भाऊसाहेब, तिच ती. रांड साली, आपल्या कृत्याने मेली. गाठला असेल कोणीतरी माथेफिरू झxxला”..
“ह्म्म.. अरं काय हे पश्या.. मेलेल्याबद्दल असं बोलतं व्हयं कुणी?” भाऊसाहेब
“माफ करा भाऊसाहेब, पण ती व्हतीच तसली पोरं, अख्ख गावं बोलतयं तसं…” पश्या मान खाली घालुन बोलला.
“अरं असेल तशी ती, पण आता मुडदा झालीय नव्हं? बरं थोड्यायेळाने गाडी काढ, आपल्याला तिच्या घरला जाऊन यायला हवं आणि नंतर पोलीस पाटलाला पण भेटुन येउ. काय?”
“व्हयं जी, काढतो गाडी, सकाळीच धुतलीया बघा चकाचक..” पश्या व्हरांड्यातुन पळत पळत जाताना म्हणाला.
भाऊसाहेबांनी ती बातमी वाचुन काढली आणि मग समोर असलेला आलं घातलेला गवती चहा फुरक्या मारत संपवला.
*********
भाऊसाहेब पोलीस-स्टेशनमध्ये पोहोचले तेंव्हा इस्पेक्टर पवार टेबलावर ठेवलेले पोस्टमार्टमचे रिपोर्ट्स वाचण्यात गुंग होते. भाऊसाहेबांना आतमध्ये येताना पाहुन ते उठुन उभे राहीले.
“अरं बसा बसा.. तुम्ही कशाला उठताय?”, पोलिस स्टेशनच्या बसक्या दारातुन वाकुन येत भाऊसाहेब म्हणाले.. “अहो.. पोलिस महानिरीक्षक तुम्ही. तुमच्यासमोर आम्ही उभं रहायचं काय?”
“अहो काय भाऊसाहेब थट्टा करता आमची? अहो हे अख्ख गावं झुकतेय तुमच्यापुढे, आणि आम्ही बसुन रहायचं होय?.. या बसा..” समोरच्या खुर्चीकडे हात दाखवत इन्स्पेक्टर पवार म्हणाले.
“पवार साहेब.. पेपरमध्ये वाचलं बघा कालचं… काल रात्रीपासुन इथेच आहात की काय?” भाऊसाहेब
“नाही, काल पंचनामा संपवुन घरीच गेलो होतो, सकाळी लवकर आलो”, इन्स्पेक्टर पवार म्हणाले.
” बरं बरं!! जरा काय झालं सांगता का सविस्तर?”, भाऊसाहेब आपल्या झुपकेदार मिश्यांना पिळ देत म्हणाले.
“कसं आहे भाऊसाहेब, थोडे कॉन्फेडेंन्शियल आहेत हे रिपोर्ट्स. पुर्ण तपास झाल्याशिवाय नाही सांगु शकत जास्त काही. पण तुम्हाला म्हणुन सांगतो, गावातल्याच एका मुलीचा ‘सुजीत लॉज’ मध्ये निर्घुण खुन झालाय. शेवंता नाव तिचं. तुम्ही ओळखता तिला?”
“अवं तिला कोण नाय ओळखत? सर्व घरांचे बिछाने तिने गरम….” भाऊसाहेबांच्या मागेच उभ्या असलेल्या पश्याचे वाक्य भाऊसाहेबांनी तोडले..
“पश्या.. विचारल्याशिवाय मध्ये मध्ये बोलु नये!!”
आणि मग पवारांना उद्देशुन म्हणाले, “पवार साहेब.. तसा फारसा संबंध नाय माझा तिच्याशी.. पर.. गावातली हाय… म्हणजं व्हती… म्हणुन माहीती हायं एवढचं..!”
भाऊसाहेबांचं बोलणं इ.पवार काळजीपुर्वक ऐकत होते. त्यांच बोलण झाल्यावर ते म्हणाले.. “अस्सं..! तर तिचा काल चाकु भोसकुन खुन झाला आहे. एकदा नाही, दोनदा नाही तर आठ वेळा चाकु भोसकला गेला. यावरुन खुन्याला एक तर तिच्याबद्दल प्रचंड चिड होती आणि दुसरे म्हणजे तिला संपवायचेच या एकाच उद्देशाने तिच्यावर हल्ला करण्यात आला होता हे नक्की. पण खुनामागचे कारणं मात्र अजुन स्पष्ट झाले नाही. तिच्यावर बलात्कार झालेला नाही, आणि तिच्या पर्समधले थोडेफार पैसे, अंगावरचे दागीने जसेच्या तसेच आहेत!”
‘अस्सं अस्सं..’, भाऊसाहेब उद्गारले.. ‘बरं पण काय सुगावा?’
‘माफ करा भाऊसाहेब, आत्ताच अधिक काही सांगु नाही शकत. वेळ येताच पुर्ण माहीती कळवेन’, पवार
‘बरं बरं.. तुमचं बी बरोबर हाय, तुम्ही पडली सरकारी माणसं, आम्ही पडलो ह्या गावातच लहानाचे मोठं झालेलं, असु द्या. चालु द्या तुमची कामं’ असं म्हणुन भाऊसाहेब उठले आणि दाराकडे वळुन बाहेर पडले.
भाऊसाहेब जाईपर्यंत इन्स्पेक्टर पवार उभं राहुन त्यांच्या पाठमोऱ्या मुर्तीकडे पहात होते. ते गेल्यावर परत समोरची रिपोर्टची फाईल त्यांनी जवळ ओढली आणि ती वाचण्यात ते गढुन गेले.
समोर सावंतांची चाहुल लागताच पवारांनी न बघताच विचारले, “बोला सावंत काय माहीती?”
“साहेब, त्या गाडीचा मालक सापडला. ती गाडी दुसऱ्याच कुणाची तरी होती. श्री. मोहीते, त्या गाडीचे मालक. गाडी बंद पडली म्हणुन एका कारची मदत घेऊन ते शेजारच्या गावात गेले होते. ह्या इसमाने त्या बंद पडलेल्या गाडीचा फक्त लिफ्ट मागण्यासाठी वापर केलेला दिसतोय”, सावंत
“त्या.. श्री मोहीतेंचे सर्व रेफरंन्सेस चेक करा. कुठल्या गाडीतुन ते गावात गेले, तिथला गॅरेजवाला कुणी हे सांगु शकतो का ते पहा. त्यांनी सांगीतलेली प्रत्येक गोष्ट पडताळा”, पवार
“हो साहेब, काम चालु आहे. मोहीते ४०शीच्या आसपासचे गृहस्थ आहेत. त्यांचे वर्णनही त्या इसमाशी जुळत नाही आहे.” सावंत
“हम्म.. ठिक आहे. त्यांचा कॉन्टाक्ट नंबर घेऊन ठेवा आणि गरज लागली तर सांगा फोन करु”, असं म्हणुन पवार परत आपल्या कामात मग्न झाले.
“बरं साहेब”, असं म्हणुन सावंत निघुन गेले.
*******************
शेवंताच्या घरावर आभाळ कोसळले होते. तिचे म्हातारे आई-बाप एकटे पडले होते. जरी त्यांना माहीती होते की त्यांची मुलगी काय ‘काम’ करते, तरी त्यांनी त्या गोष्टीकडे जाणीवपुर्वक दुर्लक्ष केले होते. शेवटी काही झाले तरी त्यांचे घर शेवंताच्याच कमाईवर चालले होते.
शेवंताच्या जाण्याने त्यांना मिळणारा एकुलता एक पैश्याचा मार्ग खुंटला होता. त्यातच आठवडा उलटला तरी चालु असलेल्या पोलीस, बातमीदारांच्या ना-ना प्रश्रांनी त्यांना भंडावुन सोडले होते. मृत व्यक्तीच्या चारीत्राचे धिंडवडे काढायला त्यांना काय मज्जा मिळत होती कुणास ठाऊक?
त्या वृध्द माता-पित्यांना एकच मजबुत सहारा वाटत होता तो अनिता-ताईंचा. तिशीतल्या ‘अनिता-ताई’ तरवडे गावातील समाजसेविका होत्या. लोकांच्या, अडल्या-खुपल्याच्या मदतीला त्या सदैव धावुन जात असत. ह्यावेळचि घटनाही त्याला अपवाद नव्हती. आपल्या समर्पक उत्तरांनी आणि चतुर संभाषण कौशल्याने त्यांनी बातमीदारांची तोंड बंद केली होती. त्या चालवत असलेल्या एन.जी.ओ. मधुन काही मदतनिधी काढुन त्यांनी शेवंताच्या आई-वडीलांना काही प्रमाणात आर्थीक आधार देऊ केला होता. त्यांच्या जखमेवर हळुवार फुंकर मारली होती.
“अनिता ताई, कसे आभार मानु तुमचे? खरंच तुम्ही नसत्या तर काय झाले असते आमचे?”, शेवंताच्या आई गहीवरुन अनिता ताईंशी बोलत होत्या.
“अहो आभार कसले मानायचे त्यात? मी पण तुम्हाला मुलीसारखीच ना? मग मुलीचे कसले आभार मानताय? जेवढे शक्य होईल तेवढे करणे माझं कर्तव्यच होते!'”
“कशीही असली तरी शेवंता शेवटी आमची पोरं होती. आजवर तिनंच आम्हाला खाऊ घातलं होतं. गावं काही म्हणो, आम्हाला तिच्या जाण्याचे दुःख आहेच की!!”
शेवंताच्या आईच्या डोळ्यातुन अश्रु टपकत होते. मंद दिव्याच्या प्रकाशाने प्रकाशलेली ती खोली सुन्न झाली होती. शब्द मुकं झाले होते.
काही वेळ शांततेत गेल्यावर अनिता-ताई म्हणाल्या, “बरं निघते मी. उशीर झालाय बराचं. काही लागलं अजुन तर हक्काने कळवा.” आई-बाबांच्या पायाला हात लावुन अनिता-ताई बाहेर पडल्या.
सदैव तरवडे गावाच्या ऐक्यासाठी, भल्यासाठी झटलेल्या अनिता-ताईंच्या मनात या वेळेस सुध्दा असाच कुणाबद्दल तरी विचार चालु होता. अंधारात झपझप पावलं टाकत त्या चालल्या होत्या. अचानक त्यांना कुणाचीतरी चाहुल लागली. त्यांनी दोन क्षणं थांबुन चाहुल घेण्याचा प्रयत्न केला पण कोणीच दिसलं नाही.
त्यांनी पुन्हा चालायला सुरुवात केली. नक्कीच कोणीतरी त्यांच्या मागावर होते.
अनिता-ताईंच्या वाईटावर अनेक टवाळके टपलेले होते. कित्तेक टवाळखोरांना त्यांनी सरळ केले होते, त्यांच्यापैकीच एखादा घाबरवण्यासाठी हा प्रयत्न करत असेल असं समजुन अनिता ताई चालत राहील्या. त्यांच्या मागावरची पावलं अजुनही त्याच वेगाने त्यांच्या मागेमागे येत होती.
अनिता ताई एका ठिकाणी थांबल्या. मागे पावलांचे आवाज अजुनही येत होते. जवळ जवळ, अजुन जवळ… अगदी जवळ येऊन थांबले.
अनिता ताईंना आपल्या अगदी मागे कोणीतरी उभं आहे ह्याची जाणीव झाली. त्यांच्या मानेवरचे केस ताठं झाले होते. पाठीचा मणका आकुंचला गेला होता, ह्रृदयाची धडधड वाढली होती. शब्द घश्यातच अडकले होते. जोरात किंचाळण्यासाठी त्यांनी तोंड उघडले, पण त्यांची किंकाळी त्यांच्या घश्यातच विलीन झाली. त्यांच्या पाठीतुन एक भलामोठा सुरा आरपार झाला होता. त्या सुर्याणचा थंडगार धारधार स्पर्श मणक्याला छेदत गेला. अनिताताई मागे वळल्या. समोरच्या व्यक्तीने तो सुरा बाहेर खेचला आणि पुन्हा एका जोरदार झटक्यासरशी पोटात खुपसला, खुपसतच राहीला आणि अनिता ताई गतप्राण होऊन जमीनीवर कोसळल्या.
शेवंताचा मृत्यु पाहुन तरवडे गावाला आठवडाही उलटला नव्हता आणि त्यांना त्यांच्या लाडक्या अनिता ताईंचा मृत्य पहावा लागला होता.
शेवंताच्या मृत्युने कदाचीत एवढे दुःख कुणाला झाले नव्हते. पण अनिता ताईच्या मृत्युने पुर्ण गावं हळहळला.
‘तरवडे’ गावावर एक प्रकारचा सन्नाटा पसरला होता. गावाबाहेर असणाऱ्या शाळांना आपसुकच सुट्ट्या मिळाल्या होत्या. गावातील व्यवहार थंडावले होते. प्रत्येक जणच एकमेकांकडे संशयाच्या नजरेने बघत होता. गावातल्या कुठल्याही लॉज, खानावळ वर अनोळखी इसम आल्यास त्याची माहीती पोलीस स्टेशनवर कळवण्यात यावी याची व्यवस्था त्यांनी करुन ठेवली. गावातील निर्जन स्थळं, गावाबाहेरील शेतं, पडके वाडे या ठिकाणी जाण्यास गावकऱ्यांना प्रतिबंध करण्यात आला. गावात अनोळखी असा इसम कुणाच्या पहाण्यात आला नव्हता. गावाबाहेरील वाडे, परीसर शोधुन काढला होता, पण कुणाच्या रहाण्याच्या खुणा सापडल्या नव्हत्या.
“कोण असेल हा खुनी? मोटीव्ह काय असेल त्याचा? झालेल्या खुनांमध्ये दोघींचा तसा एकमेकींशी काही संबंध नव्हता. खुनी खरंच माथेफिरु असेल?” पोलीसांच्या डोक्यात प्रश्नांनी गोंधळ केला होता. पण त्याची उत्तरं काही केल्या सापडत नव्हती.
जिल्ह्यातील वेधशाळेने दिलेल्या अंदाजानुसार काही दिवस पर्जन्याची शक्यता होती आणि त्याला पुरक हवामानही पडले होते. दिवसभर ढगाळ हवामानामुळे हवेत एक प्रकारचा कुंदपणा पसरला होता. वारा नसुनही हवेत बोचरेपणा होता. सारे काळे आकाश तरवडेगावावर कोसळण्यासाठी आतुरलेले होते.
********

[rangila]

‘तरवडे’ गावात खळबळ उडाली होती. गावाबाहेरील लॉज मध्ये एका तरूणीचा खुन होऊन काही दिवस सुध्दा नव्हते झाले की काल गावातच पुन्हा एक बळी गेला होता. पोलीस पंचायतीसमोर
गावातील पत्रकार आणि बातमीच्या शोधात शहरातुन आलेले न्युज रिपोर्टरांची गर्दी जमली होती.
‘हे बघा, तुम्ही उगाच इथे गर्दी करु नका, तपास कार्य पुर्ण झाले की तुम्हाला पुर्ण माहीती दिली जाईल’ इ.पवार पत्रकारांना बाहेर लोटत म्हणत होते.
‘कधी होणार तुमचा तपास पुर्ण? आधीच दोन लोकांचा जिव गेला आहे, अजुन कित्ती लोकांना आपला जिव गमवावा लागेल?’ रिपोर्टर
‘आमचा तपास चालु आहे..अधीक..’
‘काय तपास चालु आहे? काय माहीती लागली तुमच्या हाती?’ रिपोर्टर
‘हे कार्य एखाद्या सिरीयल माथेफिरू खुन्याचेच असले पाहीजे’ इ.पवार
‘कशावरुन?’, रिपोर्टर
‘कश्यावरुन नाही?’, वैतागुन इ. पवार म्हणाले, ‘हे बघा दोन्ही खुनांमध्ये खुनाचा मोटीव्ह काहीच दिसत नाही. हे दोन्ही खुन एकापाठोपाठ घडले आहेत आणि खुनासाठी वापरण्यात आलेला सुरा हा एकाच बनावटीचा असल्याचा निर्वाळा डॉक्टरांनी दिलेला आहे’
‘याशिवाय अधिक माहीती सध्या तरी आमच्याकडे नाही. अधिक तपासांनंतरच अधीक खुलासा होऊ शकेल.’ इ.पवार
‘म्हणजे तुम्हाला म्हणायचे आहे की या गावात एक माथेफिरु खुनी मोकळा फिरत आहे आणि सध्यातरी तुमच्या हातात काहीच सुगावा / पुरावा नाही? आणि जोपर्यंत तुमचा तपास पुर्ण होत नाही तो पर्यंत गावातील लोकांनी त्या खुन्याचे बळी होत रहायचे की काय?’ संतप्त होत पत्रकार इ.पवारांना प्रश्न विचारत होते.
‘हे बघा, मला असं काहीही म्हणायचं नाही आहे, आमचा तपास सुरु आहे, अधीक माहीती मिळाली की तुम्हाला कळवले जाईल…’ असं म्हणत त्यांनी त्या गलक्याला बाहेर काढायला सुरुवात केली.
********
“हॅलो इन्स्पेक्टर”, आपल्या चेहऱ्यावर नेहमीची इंप्रेसिव्ह स्माईल आणत जॉन म्हणाला.
“हॅलो”, काहीश्या तुसड्या आवाजात इन्स्पेक्टर पवार म्हणाले.. “आपण?”
“मी जॉन.. डिटेक्टीव्ह जॉन” आपल्या खिश्यातुन आपले डिटेक्टिव्ह एजंन्सीचे कार्ड काढुन ते पवारांच्या हातात देत जॉन म्हणाला
इन्स्पेक्टर पवारांनी ते कार्ड घेतले आणि जॉनला बसण्याची खुण केली.
जॉनने बसत असतानाच आपल्याकडील फाईल ज्यामध्ये डिटेक्टीव्ह एजंन्सीचे सरकारमान्य सर्टीफिकेट, जवळच्या पोलीस स्टेशनमधील मान्यतप्राप्तीचे पत्र, इतर कागदपत्र होती ती पवारांकडे सरकवली.
पवारांनी ती सर्व कागदपत्र काळजीपुर्वक पाहीली आणि म्हणाले.. “बोला डिटेक्टीव्ह जॉन, काय मदत करु शकतो मी तुमची?”
“मला गावात नुकत्याच झालेल्या खुनांबद्दल अधिक माहीती हवी आहे”, जॉन
“चव्हाण, जॉन साहेबांना केस पेपर दाखव”, पवार काहीश्या त्र्याग्याने म्हणाले
“पवार साहेब, मला तुमचे केस पेपर नको आहेत. त्यातील बहुतांश माहीती मी पेपरमध्ये वाचलेली आहे. मला अशी माहीती हवी आहे जी तुम्ही प्रसिध्दी माध्यमं किंवा अजुन कुणाला दिलेली नाही”, जॉन आपल्या चेहऱ्यावरील हास्य कायम ठेवत म्हणाला.
“माफ करा जॉन साहेब, पण त्याव्यतीरीक्त अधिक माहीती आमच्या कडे नाही”, पवारांचा जॉन मधील इंटरेस्ट गेला होता, ते परत आपल्या कामात मग्न झाले.
“ऑल राईट, मी विचारायचे काम केले. माहीती कशी आणि कुठुन मिळवायची हे मला चांगले माहीती आहे इन्स्पेक्टर साहेब. येतो मी”, खुर्चीवरुन उठत जॉनने आपला हात पुढे केला. इन्स्पेक्टर पवार आपल्या कामात मग्न होते. जॉनने काही क्षण आपला हात पुढे धरला आणि मग तो आल्या मार्गी परत फिरला.
******************************
“अवं भाऊसाहेब हे काय ऐकतोय आम्ही?”, नानासाहेब तणतणत भाऊसाहेबांच्या बैठकीच्या खोलीत आले.
नानासाहेब भाऊसाहेबांचे धाकले बंधु, परंतु स्वभावाने भाऊसाहेबांच्या अगदी विरुध्द.भाऊसाहेब शांत, मनमिळावु, मितभाषी तर नानासाहेब म्हणजे उथळ माथ्याचे, चिडक्या स्वभावाचे, पुढचा-मागचा विचार न करता जे वाटलं ते करुन मोकळं होणारे.
स्वभावातील ह्या मोठ्ठ्या फरकामुळेच भाऊसाहेब त्याच्या आई-बापांचे आणि पर्यायाने शाळा आणि नंतर गावात सर्वांचे लाडके होते. याउलट नानासाहेब मात्र नकळत सर्वांच्या तिरस्कारास पात्र ठरत होते. नानासाहेब लहानपणापासुनच जुगार, सिगारेट, दारु, वाया गेलेले मित्र यांच्या नादी लागतं इतरांपासुन दुर होत गेले तर भाऊसाहेब लहानपणापासुन जबाबदाऱ्या सांभाळत गावातील एक प्रतिष्ठीत व्यक्ती बनले होते.
बापाच्या मृत्युनंतर त्यांच्यामधील वाद चव्हाट्यावर आला होता. बापाने संपत्तीची समभागात वाटणी केली होती खरी, पण ठरावीक रकमेउपर खर्चासाठी नानासाहेबांना भाऊसाहेबांची परवानगी घेणे बंधनकारक केले होते. त्यानंतर तर प्रत्येक वेळेस नानासाहेब आणि भाऊसाहेबांमध्ये वाद होत गेले. भाऊसाहेबांचं आणि नानासाहेबांच तसं कध्धीच पटलं नव्हतच. बापाच्या जाण्याने त्यांच्यामधील उरले सुरले नाते ही संपुष्टात आले आणि नानासाहेब भाऊसाहेबांबरोबर न रहाता वेगळ्या हवेलीत रहायला गेले..
“अरं नान्या.. शांत हो.. जरा..”, भाऊसाहेब गावातील काही मोजक्या मान्यवरांबरोबर चर्चा करत त्यांच्या बैठकीच्या खोलीत बसले होते. नानासाहेबांना असं तणतणंत आलेले पाहुन त्यांना
ओशाळल्यासारखे झालं.. “अरं काय झालं सांगशील का जरा?”
“भाऊसाहेब तुमी म्हणं ती आपली दक्षीणेकडच्या जमिनीतलं २५ एकर जमीन भुमीहिनांना देऊन टाकणार हायं?” नानासाहेब उभ्या-उभ्याच बोलत होते.
“व्हयं नान्या.. तु ऐकलं ते बरोबर हाय”, भाऊसाहेब
“अरं काय बा तुझा एकट्याचाच व्हता व्हयं? मला काय विचारायची पध्द्त हाय का नाय? अरं त्या जमीनीवर मी फॅक्टरी टाकनार हाय नव्हं सांगितलं होतं नव्ह तुला?”, नानासाहेब
“अरं २५ एकरचा एक तुकडा तर देतोय नं एवढी बाकीची जमीन पडली हाय बाजुला.. घे नं ती तुला!” भाऊसाहेब
“नाय.. ते काय नाय! माझा विरोध हाय ह्याला.. मला ती पुर्ण जमीन हवी हाय, कंपनीला तसा शब्द दिलाय मी!”, नानासाहेब
“शब्द आम्ही पण दिलाय नानासाहेब!”, भाऊसाहेब
“अरं विचारतं कोण तुझ्या शब्दाला? त्या जमीनीतला प्रत्येक एकर मला महत्वाचा हायं, मोठ्ठ नुकसान होईल माझं. तुला जमिनी वाटायचीच हौस असंल ना, तर तुझा हा पडका वाडा देऊन टाक, त्या जमीनीला हात लावायचा नाय!!!”, नानासाहेब
“हे बघ नान्या, त्या जमीनीला नदी जवळ हाय, विहीरीलाही पाणी लागंल असं भुतज्ञ म्हणाले हायेत, गरीब लोकांना ती जमीन मिळाली तर त्यांचा पाण्याचा मोठ्ठा प्रश्न सुटणार हाय. आम्ही शब्द दिलाय, परत माघारी नाय घेऊ शकत”, भाऊसाहेब खंबीरपणे म्हणाले
“ठिक हाय तर.. आजवर लै ऐकुन घेतलं तुझं.. थोरला म्हणुन लै सहन केलं तुला, आता म्या पण बघतं कसं त्या जमीनीवर फॅक्टरी उभी रहात नाय ते..” नानासाहेब
“नान्या, माझा मुडदा पडला तरी चालंल, पण आमचा शब्द आम्ही खाली पडु नाय देणार..” भाऊसाहेबही आता तणतणले होते..
“अस्सं, हरकत नाय, तुझा मुडदा पडुन फॅक्टरी उभं रहाणार असलं तर ते बी मंजुर हाय!!” असं म्हणत नानासाहेब जसे आले, तसे तणतणत निघुन गेले.
*******************************
‘तरवडे’ गावातील एका स्वस्तात स्वस्त हॉटेलमध्ये जॉनने खोली घेतली होती. अर्थात तरीही जवळ असलेले शिल्लक पैसे विचारात घेता तो आठवड्यापेक्षा अधीक काळ तिथे राहु शकेल असे त्याला वाटत नव्हते. त्याला त्वरीत काहीतरी हालचाल करणे आवश्यक होते.
हातातल्या सिगारेटचे झुरके घेत जॉन सर्व घटनाक्रमांचा सुरुवातीपासुन विचार करत होता.
“जिथे तो इसम पहिल्यांदा त्या बस मध्ये शिरला ती जागा वस्तीपासुन तशी लांबच आहे. म्हणजे तो माणुस कुठल्यातरी गाडीतुन तिथपर्यंत आला असावा अथवा त्याने स्वतःची गाडी आणली असावी.
जर का तो इसम गुन्हेगार असेल आणि गुन्हा करायचाच याच उद्देशाने तिथे आला असेल तर तिथपर्यंत येण्यासाठी तो कुणावर विसंबुन राहील किंवा अधीका-अधीक लोकांच्या संपर्कात येईल असे वाटत नाही. म्हणजे तो स्वतःच्याच गाडीने तिथे आलेला असणार. आणि तसे असेल तर त्याने त्याची गाडी नक्कीच आजुबाजुला कुठे तरी लपवुन ठेवलेली असणार”
जॉन लगेच आपल्या जागेवरुन उठला.
तारापुर एक्झीटला जॉन पोहोचला तेंव्हा चार वाजुन गेले होते. जॉनने आजुबाजुला एक नजर टाकली. जवळपास वस्ती अशी कुठेच नव्हती. आजुबाजुला उंचच उंच गवत वाढलेले होते. जॉनने साधारण अंदाज घेउन आजुबाजुचा परीसर शोधावयाला सुरुवात केली. परंतु तासभर झाला तरी म्हणावे असे काही सापडले नव्हते. साधारणपणे १ किलोमीटर मागे गेल्यावर जॉनला रत्याच्या कडेने शेतामध्ये गेलेले कारचे टायर्स दिसले. जॉन त्या टायर मार्कसचा मागोवा घेत घेत गवतांमध्ये घुसला. गवताचा एका भागातील गवत दबल्यासारखे वाटत होते. नक्कीच कुठलीतरी एखादी कार इथे आतपर्यंत येउन गेली आहे. एका ठिकाणचे गवत पुर्णपणे दबले गेले होते, जसे एखादे जड वाहन खुप वेळ त्या ठिकाणी थांबवले असेल.
“कदाचीत हीच ती जागा असावी, जेथे त्या इसमाने त्याची गाडी लपवुन ठेवली असेल”, वाईल्ड गेस!!, पण शक्यता पडताळुन पहाण्यासारखी होती. जॉनला आपल्या इंन्स्टींक्ट्स वर पुर्ण विश्वास होता.
म्हणजे असे असु शकेल, गुन्हेगाराने रस्त्याच्या कडेला मोहीत्यांची बंद पडलेली कार बघीतली. त्याने आपली कार वळवुन इकडे मागे आणली आणि गवतामध्ये लपवली. मग तो बंद पडलेल्या मोहीत्यांच्या कारपाशी येऊन थांबला. बस ड्रायव्हरचा असा समज झाला की त्याचीच गाडी बंद पडली आहे. त्याने त्याचा फायदा घेऊन बसमध्ये प्रवेश केला.
जिथे बस बंद पडली तेथील लॉज मध्ये तो त्या तरूणीला काही तरी कारणाने घेऊन गेला, तिथे तिचा खुन केला. मग तो परत इथे आला आणी आपली गाडी घेउन गेला.. गेला.. पण कुठे? जिकडुन आला होता तिथे? का जिकडे चालला होता तिकडे?” जॉनचे स्वगत चालु होते.
जॉनने पुन्हा एकदा दबलेल्या गवताचे निरीक्षण केले. टायर मार्क्स ज्या दिशेने आतमध्ये आले होते त्याच दिशेने बाहेर गेले होते. “..म्हणजे असं.. गुन्हेगार तारापुर कडुन तरवडे किंवा पुढे कुठेतरी चालला होता. त्याने मोहीत्यांची गाडी बघीतली. तिथे त्याने गाडी वळवुन पुन्हा माघारी घेतली आणि गवतात न्हेऊन ठेवली. म्हणुन टायर मार्क्स आहेत डावीकडुन डावीकडे आतमध्ये गेलेले.
गाडीची दिशा होती तारापुरच्या दिशेने. आणि त्याच दिशेने गाडी रिव्हर्स मध्ये बाहेर निघाली आहे. म्हणजे गाडीचे तोंड अजुनही तारापुरच्या दिशेनेच होते याचा अर्थ असा असु शकतो की तो पुन्हा जिकडुन आला त्याच दिशेने गेला आहे.
बस्सं.. याव्यतीरीक्त जॉनला अधिक काहीच मिळु शकले नाही. त्याने काही पुरावे काही खुणा शोधण्याचा खुप प्रयत्न केला परंतु ‘क्ल्यु’ ज्याला म्हणता येईल असे काहीच मिळाले नाही
“चला..आजचा दिवस अगदीच काही व्यर्थ झाला नाही. जिथुन सुरुवात करावी एवढे तरी काही तरी मिळाले”, असा विचार करत जॉन माघारी फिरला.



असं म्हणतात कधी कुणाबद्दल वाईट बोलु नये. आपल्या आजुबाजुला नियती फिरत असते. कधी कुणाच्या तोंडुन काही निघेल आणि नियती ’तथास्तु’ म्हणेल सांगता येत नाही. भैय्यासाहेबांच्या बाबतीत अस्संच काही वाईट तर नाही ना घडणार?? वाचत रहा मास्टरमाईंड..
[क्रमशः]

[rangila]

“शिंदे, त्या हत्याराबाबत अधीक काही माहीती हाती लागली का?” पवार डॉक्टरांनी शवविच्छेदनानंतर दिलेल्या अहवालावरुन खुनासाठी वापरण्यात आलेल्या सुर्यालचे एक अंदाजपंचे चित्र रेखाटण्यात आले होते त्याकडे पाहात म्हणाले. ९ इंच लांब, एका बाजुने खाचा असलेला, सुर्याेच्या एका बाजुला नक्षीकाम तर दुसऱ्या बाजुला दोन सिंहांचे चित्र कोरलेला आणि सुर्याइच्या टोकाच्या थोड्या अलीकडे एक छोटासा बाक असलेला असा विचीत्र आकाराचा तो सुरा होता.
“म्हणजे शिंदे असं बघा!! अश्या प्रकारचा सुरा कोणाकडे असु शकतो? खाटीक, चिकनवाला, भंगारवाला, हॉटेलवाला??? कोण अश्याप्रकारचा विचीत्र चाकु बाळगत असेल? बरं ते जाऊ देत, गावात त्या रात्रीनंतर कोण कोण नविन आलं आहे तपासलेत का तुम्ही?”
“हो साहेब. म्हणजे गावाकडच्या जमीनीबद्दल काही चर्चा करायला नानासाहेबांकडे ४-५ लोकं येऊन गेली, भैय्यासाहेबांकडे तर लोकांचे येणे जाणे असतेच बाकी इतर किरकोळ वगळता तसं कोण आलं नाही साहेब..” डोकं खाजवत शिंदे म्हणाले.. “हाsss ते डिटेक्टीव्ह जॉन आले बघा अनिताताईंचा खुन व्हायच्या अगोदर..” अचानक सुचलं तसं शिंदेंनी आधीच्या वाक्यात हे वाक्य मिसळलं.
“डिटेक्टीव्ह जॉन!!, मला काय तो माणुस बरोबर वाटला नाही. च्यायला कुठुन अचानक येतो काय? खुनाबद्दलची माहीती मागतो काय?.. “, पवार विचार करत म्हणाले.
“पण साहेब, त्यांचे पेपर सगळे बघीतले ना तुम्ही? गव्हर्मेंटचेच आहेत ना?” शिंदे
“अहो शिंदे, असले छप्पन्न पेपर बाहेर बनवुन मिळतात. कश्यावरुन ते खरे आहेत? शिंदे एक काम करा, घेउन या त्याला उद्या इकडे, जरा निट चौकशी करायला हवी त्याची”, पवार जागेवरुन उठत म्हणाले.
*************
जॉन बाल्कनीमध्ये मावळत्या सुर्याकडे बघत बसला होता. खिश्यातुन सिगारेटचे एक पाकीट काढुन त्याने आतमध्ये नजर टाकली. शेवटची चार सिगारेट्स उरली होती त्याने एक दीर्घ उसासा घेतला आणि पाकीट परत बंद करुन खिश्यात ठेवुन दिले. मग तो शांतपणे उठला आणि खोलीमध्ये गेला. त्याने स्वतःसाठी एक कॉफी बनवुन घेतली आणि परत बाल्कनीमध्ये येऊन बसला. कॉफीचे दोन कडक घोट घश्याखाली जाउनही त्याची सिगारेटची तल्लफ जाईना, शेवटी त्याने एक सिगारेट शिलगावली आणि एक मोठ्ठा झुरका मारुन तो खुर्चीत रेलुन बसला.
दिवसांगणीक ह्या खुनांची माहीती दुरवर पसरत होती. बर्यािच दिवसांत चर्चायला काही नविन घडामोडी नसल्याने मिडीयाने तशी फालतु असुनही ही केस उचलुन धरली होती.
’तरवडे गांव मै सन्नाटा’
’तरवडे गांव मै मौत का दरींदा’
’तरवडे गांव हुआ पागल खुनीका शिकार’
ह्या आणी अश्या अनेक ’ब्रेकींग न्युज’ झळकत होत्या आणि तरवडे गावाचे नाव शहरो शहरी पसरवत होत्या.
’ह्या केसला अशीच प्रसिध्दी मिळो..’ जॉन स्वतःशीच विचार करत होता.. ’.. त्यासाठी अजुन एक-दोन खुन पडले तरीही हरकत नाही..’ ह्या केसच्या प्रसिध्दीच्या लाटेवर स्वार होऊन आपल्या पदरी थोडी प्रसिध्दी मिळाली तर पुन्हा एकदा नव्याने सुरुवात करता येईल..’
सिगारेटच्या धुराची वलय आकाश्यात सोडत तो बुडणाऱ्या दिनकराकडे बघत होता. इन्स्पेक्टर पवारांकडुन अधीक माहीती मिळाल्याखेरीज कामात प्रगती फारशी होणार नाही हे तो जाणुन होता.
त्यांच्याकडुन माहीती काढायची म्हणजे त्याला आधी गाजर दाखवायल हवे. आपले सहकार्य उपयुक्त आहे ह्याची त्याला जाणीव झाली तर कदाचीत तो माहीती देऊ करेल असा एक पुसटसा विचार त्याच्या मनामध्ये चमकुन गेला.
विचार करता करता जॉनचे मन भुतकाळात शिरले..
जॉन डॉलीच्या एअर-कंडीशन्ड बेडरुममध्ये छताकडे तोंड करुन पहुडला होता. त्याच्या हातावर डोके ठेवुन डॉली शेजारी झोपली होती. तिच्या गोऱ्यापान उघड्या पाठीवरुन तिचे लांबसडक काळेभोर केस ओघळत होते. हाताला रग लागली तशी झोपेतच जॉनने हळुवारपणे आपला हात तिच्या डोक्याखालुन काढुन घेतला.
जॉनच्या हालचालीने डॉलीने अर्धवट डोळे उघडले. जॉनबरोबर बिछान्यात घालवलेले गेले दोन तास तिच्यासाठी सुखाचा परमोच्च बिंदु होता. तिने कौतुकाने एकवार जॉनकडे बघीतले. जॉन गाढ झोपेत होता. जॉनला जागे करुन पुन्हा एकदा त्या सुखाच्या हिंदोळ्यावर झुलण्याची एक तिव्र इच्छा डॉलीच्या मनामध्ये चमकुन गेली. परंतु कष्टाने तिने तो विचार बाजुला सारला. पांघरुण बाजुला सारुन ती वॉर्डरोबच्या मोठ्या आरश्यासमोर स्वतःचे रुप पहात उभी राहीली. तिच्या ह्या कमनीय बांध्यावर, तिच्या मोहक हास्यावर, गालावरील खळीवर, चेहऱ्यावरील निरागसतेवर, लांबसडक केसांवर अनेक जण भाळलेले होते. परंतु डॉलीला भावले होते ते जॉनचे रांगडे रुप. खुरटी वाढलेली दाढी, राट केस, मजबुत मनगट आणि आत्मविश्वासी चेहरा.
दुपारच्या त्या टळटळीत उन्हात बाहेर पडण्यापेक्षा घरीच मस्त पिझ्झा मागवुन बिअरचे पेग रिचवत जॉनला बिलगुन एखादा सिनेमा बघण्याचा डॉलीचा विचार होता.
डॉलीने फिक्कट गुलाबी रंगाच्या रिबीनने आपले केस बांधले, खोलीमध्ये इतस्ततः पसरलेले आपले कपडे तिने उचलले आणि गरम पाण्याच्या शॉवरखाली आंघोळीसाठी ती बाथरुममध्ये पळाली.
तासाभराने ती बाहेर आली तेंव्हा कपडे करणार्याळ जॉनला पाहुन तिच्या कपाळावर आठ्या उमटल्या.
“कुठे चाललास जॉन?”
“येतो मी एक-दोन तासांत जाऊन. मिसेस पारकरांचा फोन आला होता. त्यांना त्यांच्या कामाचे रिपोर्ट्स हवे आहेत आत्ताच.”
“पण जॉन…!”
“डॉली.. तुला माहीती आहे ना ती म्हातारी किती कटकटी आहे! आधीच एक तर क्लायंट्स कमी माझे, आहेत त्यांना तरी सांभाळायला हवे ना!”
“पण जॉन!! तु हे सर्व सोडुन देऊन एखादे ऑफीस का नाही जॉईन करत? आय रीअली लव्ह यु जॉन, ऍन्ड आय वॉट टु गेट मॅरीड विथ यु!”
“डॉली.. प्लिज.. आत्ता नको…”
“जॉन.. मला माहीती आहे डिटेक्टीव्ह जॉब्स तुला आवडतात. पण मग तु थॉमसन एजन्सी जॉईन कर ना. त्यांचा क्लायंट बेस सुध्दा मोठ्ठा आहे. रेग्युलर पैसे तरी मिळतील..”
“कोण? तो खत्रुड थॉमसन? डॉली प्लिज. तुझ्या ह्या फालतु कल्पना तुझ्याकडेच ठेव. माझ्या प्रोफेशनल लाईफ मध्ये कृपया मध्ये-मध्ये करु नकोस”
“जॉन?? तुझे लाईफ?? तुझे लाईफ ते माझे लाईफ़ नाही?”
“मला तसे नव्हते म्हणायचे डॉली..”
“जॉन.. मला वाटते आपले ह्याच विषयावरुन खुप वेळा भांडणं झाली आहेत, आणि ह्यापुढेही होत रहातील. जॉन तुला एक काही तरी निवडावे लागेल..”
“डॉली.. प्लिज आत्ता नको, मला कामं आहेत, संध्याकाळी बोलु.”
“नाही जॉन, संध्याकाळी नाही. आत्ताच..”
“ठिक आहे तर डॉली.. मी माझे प्रोफेशन कुणासाठीही सोडु नाही शकत..” एक दीर्घ उसासा घेउन जॉन म्हणाला आणि स्तब्ध उभ्या असलेल्या डॉलीला ओलांडुन तो घराबाहेर पडला.
हताशपणे डॉली मागे फिरली आणि आवरण्यासाठी वार्डरोबसमोरील आरश्यासमोर उभी राहीली. परंतु डबडबलेल्या डोळ्यांमुळे तिला आपले आरश्यातील प्रतिबिंब सुध्दा धुसर दिसत होते. गालांवरुन ओघळणाऱ्या गरम स्पर्शाच्या आश्रुंना थांबवण्याचा आज्जीब्बात प्रयत्न नं करता डॉलीने स्वतःला सोफ्यामध्ये झोकुन दिले….
…. हातातल्या संपत आलेल्या सिगारेटचा हाताला चटका बसला तसा जॉन भानावर आला… “डॉली.. येस्स!!, डॉली ह्या कामात आपल्याला मदत करु शकेल..” हातातले सिगारेट फेकुन देऊन
जॉन जागेवरुन उठला..
*******
“पवारसाहेब तुमचे हे फॅक्स मशीन जरा वापरु का? नाही म्हणजे ह्या सुर्याकबद्दलची अधीक माहीती मिळवण्यासाठीच करतो आहे.”, पवारांच्या उत्तराची फारशी वाट न बघता जॉन ने ते हातातले सुर्याणचे चित्र फॅक्स मशीनमध्ये सरकवले. चित्राच्या एका बाजुला ‘अधिक माहीती हवी आहे’ असे शेजारच्या अर्धवट तुटलेल्या पेन्सीलने रखडले आणि त्याने तो कागद डॉलीला फॅक्स केला.
गावची पंचायत, तुरळक पत्रकार, काही नविन बातमी नसल्याने जुने मुडदे खोदुन ‘ब्रेकींग न्युज’ करणाऱ्या चॅनल्सचे काही दिवटे ह्यांच्या प्रश्नांनी इ.पवार वैतागुन गेले होते. नविन माहीतीचा काहीच स्त्रोत हाती लागत नव्हता आणि त्याच वेळेस जॉनने त्यांची भेट घेऊन त्याला सापडलेल्या काही पुराव्यांची माहीती दिली होती. त्यांना तो त्या ठिकाणी घेऊन गेला होता आणि शेतात उमटलेले टायरचे निशाण आणि त्यावरुन बांधलेला तर्क सांगीतला होता.
अर्थात ती माहीती फार उपयुक्त होती अश्यातला भाग नाही, आणि ह्यावरुन फार काही सुगावा लागतही नव्हता, परंतु निदान ह्या इतर मंडळींना तात्पुर्ते का होईना द्यायला पवारांना खाद्य मिळाले होते. तात्पुर्ते त्यांची तोंड बंद झाली होती. आणि त्यामुळे पवारांनीही त्यांच्याकडील काही माहीती जॉनला दिली होती.
खुनाच्या झालेल्या जखमांवरुन तंत्रज्ञांनी एका सुर्यातचे चित्र बनवले होते आणि काही माहीतींपैकीच एक म्हणुन पवारांनी ते चित्र जॉनला दाखवले होते.
गेल्या ३ महिन्यांपासुन डॉली जॉनबरोबर नव्हती. पण हा फॅक्स तिला मिळताच ती आपल्याला नक्की मदत करेल हा ठाम विश्वास जॉनला होता.
ह्या चित्राच्या सहाय्याने डॉली इंटरनेटवरुन ह्या सुर्यािबद्दलची अधीक माहीती मिळवु शकेल असे त्याला वाटत होते. आणि त्यामुळेच फारसा विचारं नं करता त्याने तो कागद डॉलीला पाठवला होता.
***********
डॉली आपल्या कार्यालयात कामात मग्न होती त्या वेळेस शेजारील फॅक्स मशीन वर ‘इनकमींग फॅक्स’ ची अक्षर उमटली. डॉली ने शेजारील ‘ऍक्सेप्ट’ लिहीलेले हिरवे बटन दाबले आणि फॅक्स चा पेपर रोल फिरु लागला. त्या फॅक्स पेपरवर उमटणारे ते विचीत्र चित्र बघुन डॉलीच्या कपाळावर आठ्या उमटल्या. तिने तो पेपर उलटसुलट करुन पाहीला आणि मग तिचे लक्ष कोपऱ्या फिक्कट अक्षरात उमटलेल्या जॉनच्या अक्षरांकडे गेले.
डॉलीने तो कागद टेबलाच्या कडेला ठेवुन दिला आणि ती आपल्या कामात पुन्हा मग्न झाली.
संध्याकाळी घरी निघायच्या वेळेस टेबलवरील पेपर आवरताना तिचे लक्ष पुन्हा एकदा त्या फॅक्सकडे गेले. तिने तो कागद पुन्हा एकदा निरखुन पाहीला.
“कश्याला हवी असेल ही माहीती जॉनला? इतक्या दिवसांनंतर जॉनला पुन्हा एखादी केस मिळाली की काय?”, डॉलीच्या मनामध्ये प्रश्नांचे तरंग उमटत होते. तिने त्या कागदावरील उमटलेले ‘फॅक्स कुठुन आला?’ हे दर्शवणारा फोन नंबर पाहीला. मग शेजारी ठेवलेली टेलीफोन डिरेक्टरी उघडली आणि जिल्हा-तालुकाच्या यादींमध्ये तिने तो नंबर शोधायला सुरुवात केली.
“तरवडे..” शोधता शोधता तिला एका ठिकाणी त्या गावाचा कोड मिळाला. काही क्षणातच तिला काही दिवसांपुर्वी पेपरमधुन झळकलेल्या आणि टि.व्ही.वरील बातम्यांमध्ये ब्रेकींग न्युजच्या नावाखाली चघळल्या जाणार्यार त्या दोन खुनांच्या बातम्या आठवल्या.
शेवटी तिने एक दीर्घ उसासा घेतला आणि हातातले काम बाजुला सरकवुन तिने गुगलची साईट उघडली आणि सुर्यांिबद्दल अधीक माहीती देणाऱ्या वेब-साईट्स पडतायळला तिने सुरुवात केली.
बऱ्याच वेळ शोधाशोध केल्यावर तिला हवे असलेले चित्र एका वेब-साईटवर सापडले. तिच नक्षी, तेच चिन्ह, तोच आकार…
डॉलीने कडेचा एक कोरा कागद ओढला, चेहऱ्यावर कोसळणारे आपले काळे-भोर केस एका हाताने मागे सारले आणि पेन्सीलीने त्या कागदावर वेबसाईटवरील माहीती उतरवुन घ्यायला सुरुवात केली.
**********
डॉलीच्या मनातुन जॉन कधीच गेला नव्हता आणि आता जॉनला आपली गरज आहे असे राहुन राहुन डॉलीला वाटतं होते आणि म्हणुनच तिने ‘तरवडे’ गावाला जायचा निर्णय घेतला होता. काम आटोपताच ती घरी गेली चार-दोन दिवसांचे कपडे, थोडे पैसे आणि इतर साहीत्य घेउन तिने ‘तरवडे’ गावाकडे कुच केले. जॉनला फोन करुन ‘मी येत आहे’ असे सांगण्याचा मोह तिने टाळला होता.
असे अचानक जाऊन त्याला सरप्राईझ द्यायचे आणि त्या दिवशीबद्दल त्याची माफी मागुन त्याच्या बाहुपाशात शिरायचे ह्या सुखद विचारांनी ती आपली गाडी पळवत होती.
तारापुर एक्झीट घेउन शेवटचा घाट चढेस्तोवर रात्रीचे ९.३० वाजुन गेले होते. घाट म्हणल्यावरच डॉलीच्या पोटात गोळा आला. तिला घाटाचा नेहमीच त्रास व्हायचा आणि ह्या वेळेसही तस्सेच झाले होते. अगदीच सहन होईना तसे तिने गाडी एका कडेला उभी केली. गाडीतुन बाहेर येउन उभे राहील्यावर डोंगरावरच्या गार वार्यातने तिला जरा मोकळे वाटले. गाडीच्या डिकीत ठेवलेल्या बॅटरीच्या
रेफ्रिजिएटर मधुन तिने मोसंबी ज्युसची एक बाटली बाहेर काढली. दोन घोट पोटात गेल्यावर आलेली उलटीची उमळ दुर झाली.
केसांना बांधलेली रिबिन काढुन तिने केस मोकळे सोडले. वार्यालचा झोका तिच्या सर्वांगाला लपेटुन घेत होता. सुखाने तिने दोन क्षण डोळे मिटुन घेतले.
स्त्रियांना ‘सिक्स्थ सेन्स’ असतो असं म्हणतात. कसल्याश्या संवेदनेने डॉलिने अचानक डोळे उघडले. एक अनामीक भिती तिच्या अंर्तमनाला स्पर्शुन गेली. कोणीतरी नक्कीच आहे.. किंवा होते इथे!
एक क्षण पटकन गाडीत बसुन निघुन जावं असं तिचं मन तिला सांगत होतं, पण त्याच वेळेला जे जाणवलं ते खरं होतं का तो एक भास हे जाणुन घेण्यासाठी तिचे मन तिला पुढे ढकलत होते. शेवटी ती सावधपणे गाडीपासुन बाजुला झाली. दृष्टीपथात असलेल्या रस्त्यावर तरी कोणतीच हालचाल नव्हती. डॉली दबकत दबकत पुढं सरकली. चंद्राचा प्रकाश अगदीच अंधुक नसला तरीही पुरेसा नव्हता.
तिने समोरची झाडी हाताने बाजुला सरकवुन काही दिसते आहे का बघण्याचा प्रयत्न केला. पण झाडीमध्ये दाट अंधार होता. बाहेरुन आतले काहीच दिसत नव्हते. पण आत मधुन, कोणी असेलच तर त्याला डॉली स्पष्ट दिसु शकत होती. भितीची एक संवेदना डॉलीच्या शरीरातुन वाहत गेली. डॉली पटकन बाजुला झाली.
थोडी फार शोधाशोध करुनही काही सापडले नाही तसे डॉली माघारी परतली. गाडीचे दार उघडुन आतमध्ये बसणार इतक्यात तिची नजर एका ठिकाणी गेली. गाडीच्या थोडे पुढे एक शेणाचा ढिग पडला होता आणि त्याच्या एका बाजुला.. हो नक्कीच.. कुणाच्या तरी.. मानवी पायाचा ठसा होता..
‘मगाचपासुन हे असेच आहे? की आत्ता..’ डॉलीने खुप आठवण्याचा प्रयत्न केला पण तिला काहीच आठवेना..
‘कुठल्या गावकऱ्याचा असण्याची शक्यता कमी, कारणं तो बुटाचा ठसा होता आणि गावातले कोणी बुट घालत असेल ह्याबद्दल डॉलीचे दुमत होईना.’
इथे अधीक काळ थांबण्यात अर्थ नाही हे जाणुन तिने पटकन गाडी सुरु केली आणि सरळ तरवडे गाव गाठले.
अडीच-तिन हजार लोकवस्तीचे ते छोटेसे गाव डोंगराच्या कुशीत विसावले होते. डॉलीला जॉनचा पत्ता शोधायला फारसे प्रयास पडले नाहीत.
जॉन रहात असलेले हॉटेल यथातथाच होते. मंद दिव्यात धुवुन निघालेला पॅसेज, पोपडे उडालेल्या भिंती, जवळ जवळ काळोखच म्हणावा अशी लॉबी आणि फाटलेले- कापुस बाहेर आलेले सोफे!!
काऊंटरवरच्या मालकाने डॉलिला एकदा आपादमस्तक न्हाहाळले आणि जॉन खोलीत नसल्याची माहीती दिली.
थोड्याश्या त्रासीक चेहऱ्यानेच डॉली तेथील एका खुर्चीत रेलुन बसली. आजुबाजुला काहीच नसल्याने शेवटी तेथे पडलेले जुने पेपर तिने उचलले आणि गावात घडलेल्या त्या दोन खुनांबद्दलच्या बातम्या ती वाचु लागली. साधारणं एक तास गेला असेल. दाराचा आवाज ऐकुन तिने वर बघीतले.
डॉलीला पाहुन आश्चर्यचकीत झालेला जॉन दारातच उभा होता. जॉनला पाहुन तिने हातातला पेपर फेकुन दिला आणि धावत जाऊन जॉनला मिठी मारली..
“सरप्राईज…” जवळ जवळ किंचाळतच ती म्हणाली.. पण तिचा आनंद फार काळ टिकला नाही.. “श्शी.. किती घाण वास येतोय तुझ्या अंगाला, आंघोळ करत नाहीस की काय? चल आधी रुम वर आणि आंघोळ कर, मग बोलु” असं म्हणत तिने आपले सामान उचलले आणि ती जॉनच्या मागोमाग चालु लागली.
*******

[rangila]

जॉन आवरुन आला तेंव्हा डॉली सिल्की नाईटी घालुन बिछान्यावर पहुडली होती. जॉनला पहाताच ती उठुन जॉनपाशी गेली आणि त्याच्या मानेभोवती आपले कोमल हात लपेटुन तिने जॉनचे एक दीर्घ चुंबन घेतले..
“मिस्ड यु डीअर.. ऍन्ड आय एम सो..सॉरी…” लाडात येत डॉली म्हणाली..
“नो.. आय एम सॉरी डॉली.. ऍन्ड लेट मी अल्सो कन्फेस इट..” असं म्हणत जॉनने डॉलीला आपल्या बाहुपाशात ओढले आणि तिचे एक दीर्घ चुंबन घेतले.
“.. पण तु इथे कशी?? आणि तुला कसे कळले मी इकडे आहे ते??” जॉनने विचारले..
“मग.. डीटेक्टीव्हची गर्लफ्रेंड आहे म्हणलं.. थोडेफार गुण माझ्यात पण नकोत?”.. प्रश्नार्थक मुद्रेने डॉली उत्तरली.. “ए.. पण काय रे.. कुठले हे घाणेरडे हॉटेल शोधलेस? चांगली हॉटेल्स नाहीत का इथे?”
“..हम्म.. असो..” असे म्हणुन जॉनने आत्तापर्यंतचा प्रवास आणि तपास डॉलीला सांगीतला.. “तर असं आहे बघ सगळं.. ह्या केसला किती प्रसिध्दी मिळते आहे हे तु जाणतेसच..उद्या जर तपासात पोलीसांपेक्षा जास्त प्रगती करु शकलो तर ह्या केसबरोबर मलाही तितकीच प्रसिध्दी मिळेल.. मग भले केस सॉल्व्ह हो., वा न होओ… खुनी पकडला जाओ किंवा न जाओ.. एकदा का माझं नाव झालं की शहरात जाऊन पुन्हा एकदा नव्याने सुरुवात करता येईल..”
“ते ठिक आहे रे.. पण पोलीस काही झोपा काढत नाहीत.. तुला फार कष्ट घ्यावे लागतील पोलीसांना मागे टाकायला..”.. डॉली कपाळावरचे केस सरळ करत म्हणाली.. “ए… किंवा तु असं का नाही करत? तुच अजुन एक दोन खुन कर ना! आणि तुच काहीतरी सलग्नीत पुरावे गोळा करुन पोलीसांना दे.. त्या स्पायडरमॅनसारखे..”
“स्पायडरमॅन??” जॉन.
“हो.. म्हणजे बघ ना.. तोच ’पिटर पार्कर’ द फोटोग्राफर असतो आणि तोच स्पाय-डी. स्वतःच स्वतःचे फोटो काढुन पैसे कमवत असतो.. तस्संच..” असं म्हणुन डॉली खिदळु लागली..
जॉन मात्र काहीच न बोलता खिडकीबाहेर बघत होता..
“ए.. मी मजा केली हं नाही तर खरंच करशील खुन-बिन.. चल आता झोपायला, मला जाम झोप आली आहे..” असं म्हणुन डॉलीने दिवे मालवुन टाकले..
.. रात्री काही केल्या डॉलीला झोप लागेना. सतत कुशीवर कुशी बदलुनही झोप लागली नाही तसे वैतागुन डॉली उठुन बसली. जॉन शेजारीच गाढ झोपलेला होता.
“कश्यामुळे झोप लागत नसावी?”, डॉलीने स्वतःशीच विचार केला. “कदाचीत, बदलेली जागा, कदाचीत ऐशारामी, मलमली बेड ऐवजी हा कडक गादीचा बिछाना.. नाही、कारणं काही तरी वेगळेच होते.. काहीतरी.. वैतागवाणे.. कसलातरी वास सुटला होता खोलीभर.. कसला?.. कदाचीत शेणाचा???”
डॉली ताडकनं उठली..”शेणाचा वास!!, त्या घाटात, तिथे, कोणी तरी होते नक्की, तेथील शेणात कुणाचीतरी पावलं उमटलेली पाहीली होती..”
डॉली बिछान्यातुन खाली उतरली. सावधपणे ती दरवाज्यापाशी गेली. तो वास उग्र होत गेला होता. डॉलीने हळुवारपणे जॉनचे बुट उचलले. तिचा संशय खरा होता, जॉनच्या एका बुटाच्या तळव्याला शेण चिकटलेले होते.
“जॉन? तिथे जॉन होता? नाही, शक्य नाही. तो तेथे असता तर मला पाहुन लपला कश्याला असता? त्याला तर आणि माहीत पण नव्हते की मी येणार आहे? मग हा फक्त योगायोग होता? की..!!”
*******
दुसरा पुर्ण दिवस जॉन आणि डॉलीने एकत्रच घालवला. तिन महीन्यांची कसर दोघांनी एका दिवसातच भरुन काढली. जॉन डॉलीला घेउन गावाबाहेरच्या निसर्गरम्य परीसरात फिरुन आला.
हिरव्या रंगाचा पुल-ओव्हर आणि काळ्या रंगाची स्लॅक घातलेली डॉली पाहुन गावकर्यांनचे डोळे विस्फारले होते. अर्थात डॉलीला अश्या सेकंडलुक ची सवय होतीच. शहरातील तरूण सुध्दा डॉलीला पाहुन वळुन बघत तिथे हे तर बिच्चारे गावकरी होते. डॉली स्वतःशीच हसली आणि जॉनला घट्ट पकडुन चालु लागली.
संध्याकाळी जॉन आणि डॉली दोघंही पोलिस चौकीवर गेले. जॉनने डॉलीने सुर्या बद्दल काढुन आणलेल्या माहीतीचा कागद पवारांना दाखवला.
“ह्या कोण?”, हातातल्या कागदाकडे बघतच इ. पवार म्हणाले
“ही डॉली!, माझी असिस्टंट. हिनेच ह्या सुर्यामबद्दलची अधिक माहीती काढुन आणली आहे.” जॉन म्हणाला
“१८३६? ह्या काळातला हा सुरा आहे असं म्हणणं आहे का तुमचं?” इ. पवार अजुनही तो कागदावरचा मजकुर वाचत होते.
“होय पवार साहेब. त्या सुर्याेवरील चित्रं, खाचा, त्याच्या मुठीची ठेवण, लांबी रुंदी सर्व काही तंतोतंत जुळते आहे. १८३६ साली जयपुरचे महाराज जसवंतसिंग ह्यांनी त्यांचा विश्वासु नोकर नाईक ह्यांना एक असल्या सुर्यां चा सेट भेट दिल्याची नोंद आहे. परंतु त्यानंतर तो कुणाकडुन कुठुन कसा फिरत ह्या गावात आला ह्याबद्दलचे तपशिल मिळवणे थोडे कठीण आहे.” जॉन
“हम्म.. परंतु तुम्ही जसे सांगताय, त्यावरुन हा सुरा खानदानी लोकांच्याकडेच असण्याची शक्यता जास्ती. त्याला ऐतीहासिक महत्व असल्याने सर्वसामान्यांकडे तो सापडणं शक्य वाटत नाही. आणि हे जर खरं असेल तर तरवडे गावातील एकमेव खानदानी कुटुंब म्हणजे..”
“भैय्यासाहेब!!??” इ.पवार आणि जॉन एकदमच म्हणाले.
“म्हणजे तुम्हाला असं म्हणायचं आहे की हे खुन जे कोण भैय्यासाहेब आहेत त्यांनी केले?” डॉलीने विचारले
“नाही!.. निदान तसे आत्ताच काही म्हणणे योग्य ठरणार नाही. कारण भैय्यासाहेब ह्या गावातील एक प्रतिष्ठीत व्यक्ती आहेत. कदाचीत असेही असु शकेल की त्यांच्या नोकरांपैकीच कुणी हे कृत्य केलेले असेल! , कदाचीत त्यांना ह्या सुर्या बद्दल अधीक माहीती असेल. कदाचीत अधीक धागेदोरे तेथे मिळु शकतील..” इ. पवार खुर्चीवरुन उठत म्हणाले.., “सावंत, गाडी काढा, आपल्याला आत्ताच भैय्यासाहेबांकडे जायला हवे”
“पण साहेब, आत्ता? अंधार पडुन गेला आहे. निदान एक फोन करुन त्यांची परवानगी तरी..” सावंत
“सावंत, काम महत्वाचे आहे, चला तुम्ही”, आपली टोपी उचलुन पवार बाहेर पडले सुध्दा. मागोमाग जॉन आणि डॉली सुध्दा गाडीत जाऊन बसले.
*******
भैय्यासाहेबांची दगडी हवेली सि.एफ.एल आणि ट्युबलाईटच्या पांढर्याट प्रकाशात बुडालेली होती. गेटपाशी २-४ गाड्या, रखवालदारांचा राबता, आजुबाजुला बागा भैय्यासाहेबांचे ऐश्वर्य दर्शवत होता.
“भैय्यासाहेबांना भेटायचं आहे, आहेत घरात?” पवारांनी दरवाज्यावरच रखवालदाराला विचारले.
“जी.. ते आत्ताच बाहेर गेल्येत, शेतामंदी, फेरफटका माराया!”, रखवालदार उत्तरला
“सावंत, तुम्ही इथेच थांबा, मी बघुन येतो” असं म्हणुन इ.पवार शेताकडे गेले, मागोमाग जॉन आणि डॉली सुध्दा गेले.
भैय्यासाहेबांची कित्तेक एकरांची शेती हवेलीला लागुन कित्तेक मैल दुर पसरली होती. नुकत्याच झालेल्या पावसाळ्याने पिकं जोमानं वाढली होती. आकाशात काळे ढग पुन्हा डोकावु लागले होते.
जोराचा वारा सुटला होता आणि त्यामुळे पिकांची होणारी सळसळ आणि तो भयाण आवाज अंगावर काटे आणत होता. चंद्राच्या अंधुक प्रकाशात जवळपास तरी कुठे मानवी आकृती नजरेस पडत नव्हती.
“भैय्यासाहेबsss”, इ.पवारांनी एक हाक मारली
बराच काळ शांततेत गेला. कुणाचाच आवाज नाही.
“भैय्यासाहेबsss”, इ.पवारांनी पुन्हा एक हाक मारली.. परंतु काहीच प्रत्युत्तर आले नाही.
“जॉन.. आपण तिघंही वेग वेगळ्या दिशेने जाऊ आणि भैय्यासाहेबांचा शोध घेऊ. दहा मिनीटांनी पुन्हा इथेच भेटु”, असं म्हणुन इ.पवार शेतात शिरले
“डॉली, तु इथेच थांब, तु नको शेतात शिरुस. मी बघुन येतो. काही वाटलंच तर सरळ हवेलीकडे परत जा”, असं म्हणुन जॉन सुध्दा शेतात घुसला.
त्या काळ्याकुट्ट अंधारात डॉली एकटीच उभी होती. तिचे डोळे काळोखाचा वेध घेण्याचा प्रयत्न करत होते. तिचे कान कसलाही नाजुकसा आवाज टिपण्यास उद्दीप्पीत झाले होते. पाच मिनीटं होऊन गेली परंतु कसलीच हालचाल नव्हती. आणि त्याच वेळी जवळपास कोणीतरी असल्याची भयाण जाणीव डॉलीला झाली. तिच्या खांद्याचे आणि पाठीचे स्नायु कडक झाले. मानेवरचे केस ताठ उभे राहीले.
डॉली कसलीही हालचाल करायला घाबरत होती. न जाणो आपण हालचाल करावी आणि ते जे कोणी आहे त्याला आपण दृष्टीस पडु, म्हणुन डॉली स्तब्ध उभी होती.
तिच्या पाठीमागुन कोणाच्यातरी खुरडत चालण्याचा आवाज येऊ लागला होता. आवाज जवळ जवळ येत चालला होता आणि अगदी जवळ, डॉलीच्या पाठीमागे येउन थांबला.
डॉलीचा श्वासोच्छ्वास जोराने चालु होता. घश्याला कोरड पडली होती. तो आवाज थांबला होता. कोणी आलेच असेल तर ते डॉलीच्या अगदी मागे उभे होते. डॉली सावकाश मागे वळली.
तिच्या मागे एक सहा फुट उंच धिप्पाड, पिळदार मिश्या असलेली व्यक्ती उभी होती. त्या व्यक्तीचा चेहरा घामाने डबडबला होता. डोळे तारवटले होते, जणु काही खोबणीतुन बाहेर पडतील. डॉलीची नजर त्या व्यक्तीच्या चेहर्याहवरुन खाली सरकली आणि तिला धक्काच बसला. त्या व्यक्तीचे शरीर रक्तबंबाळ झाले होते. कोणीतरी किमान आठ ते दहा वेळा एखादा सुरा भोसकला होता. डॉलीच्या तोंडुन एक जोरदार किंकाळी बाहेर पडली.
ति व्यक्ती कुठल्याही क्षणी कोसळेल अशी उभी होती. त्या व्यक्तीने आपला हात हळु हळु वर उचलला. थरथरत्या तळहाताचे एक बोट पहिल्यांदा डॉलीच्या चेहर्याासमोर स्थिरावले आणि मग उजवीकडे सरकले. ती व्यक्ती डॉलीच्या मागे कुणाकडे तरी बोट दाखवत होती. डॉलीने आपली नजर हळुवार मागे फिरवली. मागे जॉन उभा होता.
“डॉली काय झालं? भैय्यासाहेब!!, काय झालं भैय्यासाहेब?”, जॉन धावतच पुढे झाला, परंतु तो पर्यंत भैय्यासाहेबांचा देह खाली कोसळला होता.
डॉलीची किंकाळी ऐकुन इ.पवारही धावत आले.
डॉली मात्र अजुनही आळीपाळीने भैय्यासाहेबांचा चेहरा आणि जॉन ह्यांच्याकडे बघत होती.
*****************************
भैय्यासाहेबांच्या खुनाने अनेक प्रतिक्रिया उमटल्या होत्या. निराशेच्या, संतापाच्या, आश्चर्याच्या. छोट्याश्या गावात तिसरा खुन होतो आणि खुन्याचा साधा पुरावा सुध्दा मिळत नाही ह्या विचाराने पोलीस सुध्दा वैतागले होते.
“भैय्यासाहेबांचा खुन झाला तेंव्हा इ.पवार, जॉन आणि डॉली तेथेच होते. परंतु भैय्यासाहेबांचा बारीकसा सुध्दा आवाज ऐकु आला नाही. भैय्यासाहेबांसारख्या आडदांड माणसाला एका पकडीत तोंड दाबुन धरुन भोसकणे अशक्य. ह्याचा अर्थ.. असा धरायचा का, की ज्याने खुन केला तो भैय्यासाहेबांच्या ओळखीतला होता?”, पवारांच्या डोक्यात विचारचक्र चालु होते.
पोस्टमार्टमच्या रिपोर्टनुसार पुन्हा एकदा त्याच प्रकारचा, त्याच आकाराचा सुरा खुनासाठी वापरण्यात आला होता.
“चव्हाण, डोकंच चालेनंसं झालंय बघा!. काहीच संदर्भ लागत नाहीये. सर्व लोकं वेगवेगळ्या क्षेत्रातील. तसा कुणाचा एकमेकांशी संबंध नाही. त्यामुळे खुनामागील मोटीव्ह, पॅटर्न काहीच स्पष्ट होत नाही. मग हे खुन का होतं आहेत? का खरंच तो खुनी माथेफिरु आहे???” इ.पवार आगतीक होऊन बोलत होते, “आता हेच बघा, भैय्यासाहेबांचा खुन करुन कुणाला काय फायदा? म्हणजे असं बघा, तसे भैय्यासाहेब मोठं माणुस होतं. कुणाची ना कुणाची तरी दुश्मनी असणारच, पण खुन करण्याइतपत मजल जाईल असं कोण असेल?”
“नानासाहेब??” चव्हाण सहजच बोलुन गेले.
“काय बोलताय चव्हाण, शुध्दीवर आहात का? अहो बाहेर बोललात तर लोकं मारतील आपल्यालाच”, पवार म्हणाले
“नाही म्हणजे, नानासाहेबांचं पहिल्यापासुनच भैय्यासाहेबांशी वाकडं आहे. त्या जमीनीच्या वादावरुन तर सध्या फारच बिघडलं होतं दोघांच्यात. लोकांदेखत नानासाहेबांनी भैय्यासाहेबांना जिवे मारण्याची धमकी दिली होती”, चव्हाण वरमुन म्हणाले.
“अहो पण चव्हाण, असं बोलणं वेगळं आणि खरोखर करणं वेगळं”, पवार
“ते आहेच हो.. पण संपत्ती! नानासाहेबच वारस होणार सगळ्या संपत्तीचा. भैय्यासाहेबांना ना मुल ना बाळ!!”, चव्हाण
“बरं. एक वेळ तसं समजुन चालु. पण मग शेवंता आणि अनिताताई? खुन तर एकाच प्रकारच्या हत्याराने झालेत. तुमचं म्हणणं खरं धरलं तर त्या दोघींचा खुनसुध्दा नानासाहेबांनीच केला असं म्हणायचे आहे तुम्हाला?” पवार
“शेवंताचं नानासाहेबांच्या वाड्यावर जाणं येणं होतंच. वंगाळ बाई ती, आणि नानासाहेब सुध्दा तसे रंगेल आणि तितकेच भडक डोक्याचे. काही तरी कुठं तरी बिनसले असेल त्यांच. अनिताताईंच म्हणाल तर नानासाहेबांचे दोन दारुचे गुत्ते बंद पाडले होते तिनं, बिना परमीटवाले. गावाबाहेरच्या वडाखाली चालणारे मटक्याचे धंदे शाळेतील पोरांना वाईट सवयी लागतात म्हणुन पंचायतीत तक्रार करुन त्यावर सुध्दा आन आणली होती.” चव्हाण.
“हम्म.. चव्हाण, तुम्ही म्हणताय त्यात तथ्य दिसतेय खरं. पण आपल्याला लगेच असा आरोप करता येणार नाही, हाती बक्कळ पुरावा असल्याशिवाय. लक्ष ठेवायला हवे. शिवाय, शेवंताच्या खुनाच्या वेळी मिळालेल्या वर्णनाशी नानासाहेबांचे वर्णन जुळत नाही तेंव्हा ती व्यक्ती सुध्दा सापडणं तितकंच महत्वाचे”, पवार
“पण साहेब, त्या वर्णनावर आपण किती विश्वास ठेवायचा. अश्या चार लोकांना विचारुन आपण ते चित्र बनवले आहे जे एकतर झोपेत होते, नाहीतर त्यांनी त्या व्यक्तीला अंधुक प्रकाशात निसटसे पाहीले होते..” चव्हाण
“बरोबर आहे, पण नानासाहेब ४५-५०शीचे, त्यात अंगाने आडदांड, निदान अशी तरी ती व्यक्ती नक्कीच नव्हती नाही का..” पवार, “.. बर एक काम करुयात, उद्या नानासाहेबांच्या वाड्यावर एक चक्कर टाकुन येऊ. सहजच, नेहमीच्या चौकश्यांसाठी आणि काही अंदाज घेता येतोय का बघु.. काय?”
“होय सर”, मान डोलावत चव्हाण म्हणाले.
*****************************
नानासाहेबांचा वाडा भैय्यासाहेबांइतका मोठ्ठा नसला तरी एक भव्य वास्तु म्हणता येईल इतपत मोठा नक्कीच होता. परंतु भैय्यासाहेबांच्या वाड्यावर जो एक प्रसन्नपणा जाणवायचा तो इथे खचीतच नव्हता. गेटवर पहारा देणारे, इतरत्र वावर करणारी लोक ही गुंड कॅटॅगरीतली वाटायची.
इ.पवार व्हरांड्यातुन आत शिरले. नानासाहेब अडकित्याने सुपारीची खांड फोडत बसले होते. इ.पवारांना बघताच उभे राहीले आणि कडेच्या खाटेकडे हात दाखवत पवारांना बसायला सांगीतले.
“काय पवार साहेब, काय म्हनतोय तपास? काय सुगावा लागला का नाय? अवं गावात तिसरा मुडदा पडलाय!! कसं रहायचं गावात आमी?” कपाळावर आठ्या पाडुन आपले सुपारी फोडण्याचे काम चालु ठेवत नानासाहेब म्हणाले.
पवारांनी एकवार मागे वळुन उभ असलेल्या चव्हाणांकडे पाहीले आणि परत नानासाहेबांकडे वळुन म्हणाले, “नानासाहेब, तपास तर चालुच आहे. काही मार्ग दिसतो आहे, पण त्याबद्दलच उघडपणे बोलणं आत्ता योग्य ठरणार नाही.”
“काय सुगावा लागलाय? जरा आम्हाला तरी कळु द्या”, नानासाहेब
“हो तर. नक्कीच, त्याबद्दलच बोलायला आम्ही तुमच्याकडे आलो आहोत”, पवार म्हणाले, “चव्हाण, तो जरा कागद देता?”
चव्हाणांनी त्यांच्याकडचा कागद काढुन पवारांकदे दिला.
“नानासाहेब, अश्याप्रकारचा सुरा तुमच्या कधी पहाण्यात आला आहे?” तो कागद उलगडुन दाखवत पवार नानासाहेबांना म्हणाले, “आत्तापर्यंतचे सर्व खुन ह्याच प्रकारच्या चाकुने झाले असावेत असा आमचा अंदाज आहे”
नानासाहेबांनी एकवार त्या चित्राकडे निरखुन पाहीले आणि म्हणाले, “नाय ब्वा!”
“फार दुर्मीळ आणि अती प्राचीन काळचा सुरा आहे हा. म्हणलं तुम्हाला जुन्या वस्तु जमवायची हौस, कदाचीत तुमच्या संग्रही असेल तर..” पवार
“म्हंजी, तुम्हाला असं म्हणायचयं ह्ये खुन आम्ही क्येले? ओ पवार साहेब, सरकारी मानुस तुम्ही म्हनुन इज्जतीत हाय, लाथ घालुन हाकलले अस्तं”, नानासाहेब चवताळुन म्हणाले.
“नाही हो नानासाहेब, तुम्ही गैरसमज करुन घेत आहात. तुम्ही कुठं पाहीला असेल म्हणुन विचारलं. शेवटी चौकशी करणं हेच आमचं काम आहे काय?” पवार
पवार आणि नानासाहेब बोलत होते तेवढ्यात आतुन एक पंचवीशीतली तरुणी आणि एक तिशीतला तरुण बाहेर आले.
पवारांच्या चेहर्यासवरील प्रश्नचिन्ह बघुन नानासाहेब म्हणाले, “ही सुमन, माझी पोरगी, मुंबईला अस्तेय आणि ह्ये शशांक, आमचं होनार जावई. ह्ये बी मुंबईलाच असतंय. भैय्यासाहेबांची मौत झाली म्हणुन आलं होतं इकडं, जातील ४-८ दिवसांत”
“सुमनं?!! हो आठवतेय मला. कॉलेजला म्हणुन जी गावाबाहेर गेली ती आज आलीस बघ!!”, पवार.. पवारांच लक्ष शशांककडे गेले. सडसडीत बांध्याचा, गोरापान, सावळ्या सुमनला थोडासा उजवाच वाटणारा शशांक मान वळवुन दुसरीकडेच बघत होता.
“नमस्कार शशांक राव…”.. पवार म्हणाले..
“नमस्कार..” चेहर्याहवर पुसटसे हास्य आणत शशांक म्हणाला
“आपण काय करता मुंबईला??” पवार
“माझ्या वडीलांची केमीकल फॅक्टरी आहे..” शशांक.. इ. पवारांच्या प्रश्नांनी अस्वस्थ होत
म्हणाला..
“.. नाही, ते झालं.. तुम्ही काय करता.. फॅक्टरी तर वडील बघत असतील ना..??” खोचकपणे पवार म्हणाले..
“हम्म.. मी त्यांना मदत करतो..” शशांक..
“म्हणजे नक्की काय करता?..” पवार आपला प्रश्न सोडायला तयार नव्हते
शशांकच्या चेहर्याकवर पसरलेल्या वैतागाचे जाळं बघुन नानासाहेब जागेवरुन उठले.. “ओ पवारसाहेब, कश्यापाय छळताय पोरांस्नी..? जावा निघा तुमी, कामं करा…जा रं पोरांनो..”
शशांक लगेच बाहेर पडला..
भैय्यासाहेबांच असं अचानक जाणं सुमनच्या चेहर्याववर दिसत होते. चेहर्याेवर कसनुसं हसु आणुन ती शशांकबरोबर बाहेर पडली.
“बरंय नानासाहेब, येतो आम्ही, परत कधी काही लागलं तर चक्कर टाकीन.. काय?” असं म्हणुन पवार आणि चव्हाण बाहेर पडले.
गाडीत बसताना पवार म्हणाले, “चव्हाण त्या शशांकची बॅकग्राऊंड चेक करा. कुठं रहातो, काय करतो. सगळी माहीती काढा. गावात आलेला प्रत्येक नवीन माणुस माझ्यासाठी संशयीत व्यक्ती आहे”
चव्हाणांच्या चेहर्याहवर ’काय पण आपलं साहेब’ दर्शवणारे भाव होते.
*****************************