मराठी भयकथा--अवनी

[rangila]

मराठी भयकथा- अवनी – 5

उर्वरीत रात्र शांततेत गेली. त्या प्रकरणानंतर नविन काही घडलं नाही. आकाश आणि जयंत रात्रभर जागेच होते, झोपं लागणं शक्यच नव्हतं. जे आजपर्यंत केवळ ऐकलं होतं, चित्रपटांतुन पाहीलं होतं ते आज डोळ्यांदेखत घडलं होतं. शरीराला पुन्हा पुन्हा चिमटा काढूनही ते एक वाईट्ट स्वप्न नसून सत्य होतं ह्याची कटू जाणीव दोघांना सतत होतं होती.
सकाळी सुर्याची किरणं बंद खिडकीच्या फटींमधून आतमध्ये आली खरी, पण त्यातही एक प्रकारचा मलूलपणा होता जणु काही सुर्याचे तेज त्या किरणांमधुन कोणीतरी हिरावुन घेतले होते.
शाल्मली अजुनही झोपलेलीच होती, तिच्या चेहर्याणवर थकवा दिसुन येत होता, तिचं शरीरसुध्दा तापाने फणफणलं होतं. फरक इतकाच होता की ह्यावेळेस त्याचे कारण जयंत आणि आकाश दोघांनाही माहीती होतं. बिचार्याो शाल्मलीला मात्र त्याची तिळमात्र कल्पना नव्हती. जयंता आणि आकाशने तिला ह्याबद्दल काहीच न सांगण्याचे ठरवुन टाकले.
थोड्यावेळाने जयंताने खोलीचे दार उघडले. बाहेर थर्मल कॅमेरा अजुनही ’रेकॉर्डींग मोड’ मध्ये चालु होता. जयंताने कॅमेराचा स्विच ऑफ केला आणि कॅमेरा घेउन आतमध्ये आला.
जयंताच्या हातातला कॅमेरा बघुन आकाश जागेवरुन उठुन बसला. दोघांनी एकवार शाल्मलीकडे पाहीले. ती झोपलेली आहे ह्याची खात्री झाल्यावर दोघंही सावकाश खोलीच्या बाहेर आले आणि त्यांनी खोलीचे दार लोटुन घेतले. मग दोघंही बाहेर व्हरांड्यात येऊन बसले.
आकाशने कॅसेट रिवाईंड केली आणि मग प्ले चे बटन दाबुन रेकॉर्डींग चालु केले.
पहिला बराच वेळ कॅमेरात नुसताच काळोख होता. कॅमेराच्या एल.सि.डी. स्क्रिनवर वेळेची नोंद दिसत होती. दोघंही जण त्या स्क्रिनसमोर डोकं खुपसुन काही दिसते आहे का ह्याचा पहाण्याचा प्रयत्न करत होते. कॅसेट पुढे पुढे जात होती आणि शेवटी ती वेळ जवळ येऊन पोहोचली.
आकाश आणि जयंत अधीक बारकाईने त्या स्क्रिनकडे पाहु लागले. थोड्यावेळाने तोच तो घसटत घसटत पुढे सरकण्याचा आवाज येउ लागला, परंतु स्क्रिनवर कोणीच दिसत नव्हते. हळु हळु तो आवाज दुर गेला. कालांतराने दुसरवरुन एक जोराने ओरडण्याचा आवाज आला आणि मग पुन्हा तो घसटत चालण्याचा आवाज जवळ जवळ येउन स्तब्ध झाला.
काही क्षण गेले आणि नंतर एक अंधुकशी आकृती वेगाने सरकत कॅमेराच्या इथुन खोलीकडे वळलेली दिसली. साधारण मानवाच्याच आकाराची निळ्या, पिवळ्या, तांबड्या, हिरव्या रेघांची किनार असलेली ती आकृती क्षणार्धात आली आणि दिसेनाशी झाली.
जयंताने पटकन कॅमेरा स्टॉप केला, थोडा रिवाईंड केला आणि मग स्लो-मोशनमध्ये प्ले केला. परंतु त्या रेघांव्यतीरीक्त तेथे पहाण्यासारखे काहीच नव्हते.
त्या दृश्याने आणि नंतर घडलेल्या घटनाक्रमांच्या आठवणींनी दोघांच्याही अंगावर काटा आला.
जयंताने कॅमेरा बंद केला आणि मग दोघांनीही एक दीर्घ श्वास घेतला.

“काय करायचं आता?”, बर्याीच वेळानंतर आकाशने जयंताला विचारले
“आय विश आय नो…”, हताशपणे जयंत म्हणाला
“मला वाटतं अजुन इथे वेळ घालवण्यात अर्थ नाही, आपणं जे पाहू नये ते काल पाहीलं. अजुन विषाची परीक्षा कश्याला पहायची? शाल्मलीच्या जिवाला धोका आहे हे तर स्पष्ट आहेच, पण ह्याचा अर्थ असा नाही की आपण सुरक्षीत आहोत…”, आकाश हवेत हात हलवत म्हणाला.
“हो, ते तर आहेच, पण इथुन गेल्यावर प्रश्न मिटतील कश्यावरुन? ज्यावरुन शाल्मलीच्या शरीरात ’ते’ जे कोण आहे त्याला प्रवेश मिळत आहे, कश्यावरुन ’ते’ आपल्याला शाल्मलीला घेउन जाऊ देईल? कश्यावरुन आपली ही घाई-गडबडीत केलेली कृती शाल्मलीच्या जिवावर उठणार नाही?”, जयंत
“पण मग करायचं काय? च्यायला कॉलेजमध्ये बरं होतं, कधी, कुठं, काही अडलं की आपण गुगल उघडुन बसायचो…”, आकाश
“हे.. दॅट्स अ गुड आयडीया… तुझ्याकडे लॅपटॉप आहे, नेट कनेक्शन आहे.. लेट्स ट्राय गुगल.. व्हॉट से?” जयंताच्या चेहर्या्वर एक आनंदाची लकेर उमटली.
“अरे काही काय? इथे कुठे गुगल? अश्या गोष्टी थोडं नं गुगल वर मिळणार आहेत?”, जयंताचा मुद्दा खोडुन काढत आकाश म्हणाला.
“अरे बघायला काय हरकत आहे? झाला तर फायदाच आहे ना!!, जा उठ, घेउन ये तु लॅपटॉप आणि नेटकार्ड”, आकाशच्या हाताला धरुन जवळ जवळ उठवतच जयंता म्हणाला.

थोड्यावेळाने आकाश लॅपटॉप घेउन आला. लॅपटॉपच्या कडेला असलेल्या यु.एस.बी.नामक खाचेत त्याने नेट-स्टीक लावली. बर्या च वेळ नेटवर्क सर्च केल्यावर शेवटी नेट कनेक्ट झाले.
संगणकातील ब्राउझरची विंडो उघडुन आकाशने ’गुगल.कॉम’ चे संकेतस्थळ उघडले. थोड्यावेळाने संगणकाच्या पडद्यावर रंगीत अक्षरात गुगल असे लिहीलेले गुगल चे संकेतस्थळ उघडले.
“हम्म.. बोल काय शोधु इथं?”, आकाशने विचारले
“अम्म.. शोध ’हाऊ टु स्केअर घोस्ट?’ किंवा ’हाऊ टू गेट रिड ऑफ घोस्ट्स’, भूतांना कसे घाबरावे.??”, जयंत म्हणाला..
“खरंच का?”, जयंता आपली थट्टा करतो आहे असं वाटुन आकाशने विचारले.
“अरे हो.. खरंच सांगतो आहे.. बघ काही माहीती मिळते आहे का…”, जयंत म्हणाला
आकाशने सर्च बारमध्ये तसे टाईप करुन सर्चचे बटन दाबले आणि थोड्याच वेळात तशी माहीती उपलब्ध असलेल्या अनेक संकेतस्थळांचे पत्ते संगणकाच्या पटलावर अवतरले…
“आयला.. हे गुगल गम्मतच आहे बाबा.. खरंच आहे, काहीच्या काही माहीती मिळते इथे…”, असं म्हणुन आकाश त्या एक एक लिंक उघडुन वाचु लागला. जयंतासुध्दा आकाशच्या जवळ येऊन ती माहीती वाचु लागला
पहीली पहीली माहीती फारशी उपयुक्त नव्हती. बहुतेक ठिकाणी तेंन तेच प्युअर / होली वॉटर, ख्राईस्ट क्रॉस वगैरे माहीती उपलब्ध होती. ती माहीती खरी का खोटी हा मुद्दा दुर होता, परंतु त्यापैकी कुठलीही गोष्ट इथं लगेच उपलब्ध नव्हती.
दोघंही जणं एकामागोमाग एक संकेतस्थळं पालथे घालत होते आणि एका ठिकाणी ते अचानक थांबले…
“हे बघ.. इथं काय लिहीलं आहे…”, आकाश संगणाककडे बोट दाखवत म्हणाला..”त्यांनी गार्लीक सुचवले आहे…”
“म्हणजे.. रामुकाका म्हणाले ते बरोबर होते तर..”, जयंत म्हणाला..
“अरे, पण मग जर हे खरं असेल तर…. तर काल रात्री ’तो’ प्रकार का झाला? आपण ज्या खोलीत होतो, तिथे तर लसणाच्या कित्तीतरी माळा होत्या”, आकाश म्हणाला.
“हो, बरोबर आहे… पण म्हणजे बघ ना.. त्या माळा कधी काळी लावल्या होत्या आपल्याला कुठे माहीत आहे? कदाचीत त्या माळा ३०-४० वर्षांपूर्वी लावलेल्या असतील.. कदाचीत त्यातली तिव्रता कमी झाली असेल….”, जयंत
“हम्म, ते ही आहेच म्हणा… बर बघु पुढे अजुन काय लिहीलं आहे…”, असं म्हणुन आकाश पुढे वाचु लागला.
“हे बघ.. मीठ.. लिहीलं आहे…”, आकाश पुढच्या बुलेट पॉंईंटपाशी थांबत म्हणाला..
“मीठ?? का? म्हणजे त्याचे कारण काय सांगीतले आहे?”, जयंताने विचारले..
“मीठ हे जमीन, पाणी आणि हवा ह्यांचबरोबर सुर्यापासून निघालेल्या उष्ण्तेपासुन अर्थात एक प्रकारची आग निर्माण झालेले असते. हे सर्व घटक पंचमहाभूतांपैकीच आहेत. त्यांच्यापासुन मीठ निर्माण होते तेंव्हा ह्या घटकांची शक्ती त्यामध्ये अंतर्भुत होते असं इथं लिहीलं आहे. आणि त्यामुळेच जर तुम्ही मीठाने बॉर्डर आखलीत तर भूतं ती बॉर्डर पार करुन तुमच्यापर्यंत पोहोचु शकणार नाहीत…”, आकाश त्या संकेतस्थळावरील माहीती वाचत म्हणाला.
“हम्म.. हे सुध्दा खरं का खोटं माहीत नाही, पण जे काही लिहीलं आहे, ते पटण्यासारखं आहे…”, जयंता म्हणाला
“हो.. आणि आपल्याकडे मिठ पण आहे…”, आकाशने त्याचं वाक्य पुर्ण केलं.
आकाशने पुढे वाचण्यासाठी मान खाली वाकवली पण दोघांचेही लक्ष विचलीत झालं ते बंगल्याच्या गेटपाशी झालेल्या अचानक हालचालीने.
दोघांनीही चमकुन कुंपणाकडे पाहीले. गेटपाशी एक आकृती स्थिर उभी होती. दोघांनीही एकमेकांकडे पाहीलं.
आकाशने लॅपटॉप खाली ठेवला आणि तो उठुन उभा राहीला. जयंतासुध्दा जागेवरुन उठुन उभा राहीला आणि दोघंही कुंपणाकडे पहात राहीले.
त्या आकृतीने बंगल्याचे गेट उघडले आणि ती हळु हळु दोघांच्या दिशेने येऊ लागली. ती आकृती जवळ आल्यावर तिचा चेहरा स्पष्ट दिसु लागला तसा काहीश्या अविश्वासाने आकाश म्हणाला.. “रामुकाका?/?????”

रामुकाका सावकाश पावलं टाकत दोघांच्या जवळ येऊन उभे राहीले. त्यांच्या खांद्याला एक पिशवी होती तर दुसर्याा हातात एक चुळबुळ करणारा मांजराचं छोटंस पिल्लु.
“रामुकाका? अहो होतात कुठे तुम्ही? असे अचानक कुठे निघुन गेलात? काही सांगुन जायची पध्दत…”, आकाशने प्रश्नांची सरबत्तीच सुरु केली.
“सांगतो.. सांगतो.. जरा मला आतमध्ये तरी येऊ द्यात…”, रामुकाका पायर्या चढुन व्हरांड्यात येत म्हणाले…
“अहो काय सांगतो?? इथे काय परिस्थीती ओढावली आहे तुम्हाला माहीत आहे का? आम्ही कुठल्या संकटातुन जात आहोत…”, आकाश
“काय झालं?”, रामुकाकांनी विचारले..
मग आकाशने रामुकाका गेल्यानंतर थोडक्यात घडलेल्या घटना त्यांना ऐकवल्या.
थोडावेळ जाउ देऊन रामुकाका म्हणाले…”मी सांगीतलं होतं तुम्हाला.. तुमचाच विश्वास बसला नाही माझ्यावर…”
आकाशला तेंव्हा रामुकाकांची केलेली अवहेलना आठवली आणि त्याने खजील होऊन मान खाली घातली.
“बरं ते जाऊ द्या.. जे झालं ते झालं.. शाल्मली ताई कुठे आहेत?” रामुकाका म्हणाले
आकाशने समोरच्या खोलीकडे बोटं दाखवलं.
रामुकाका जागेवरुन उठले आणि त्या खोलीत गेले. दोन क्षण थांबुन त्यांनी खोलीत सर्वत्र नजर टाकली आणि मग निर्धास्त मनाने ते शाल्मलीजवळ गेले. मग त्यांनी खांद्याच्या पिशवीतुन एक कागदाची पुडी काढली आणि त्यात असलेली राखाडी भुकटी शाल्मलीच्या कपाळाला लावली.
आकाश काही बोलण्यासाठी पुढे झाला, पण जयंताने त्याला हाताने थांबण्याची खुण केली.
मग रामुकाकांनी ती भुकटी मोहीतच्या कपाळाला लावली, नंतर ते आकाश आणि जयंताच्या जवळ आले आणि दोघांच्याही कपाळाला ती भुकटी लावली आणि नंतर स्वतःच्याही कपाळाला ती भुकटी लावुन घेतली.
“रामुकाका? काय आहे हे? ह्या असल्या भुकटीने भुतबाधा वगैरे उतरते असा तुमचा समज आहे का?”, आकाशने न रहावुन विचारले.
रामुकाका त्याच्या खांद्यावर हात ठेवुन म्हणाले, “हे बघ आकाश.. जेंव्हा चांगले काही घडत असते ना, तेंव्हा नेहमी वाईटाची तयारी ठेवावी आणि त्याला धैर्याने सामोरे जायला खंबीर व्हावे. त्याचबरोबर, जेंव्हा एखाद्याचा वाईट काळ चालू असतो तेंव्हा चांगुलपणावर विश्वास ठेवावा. जशी दिवसानंतर रात्र आहे, तसेच रात्रीनंतर दिवस येणारच आहे, फक्त तो दिवस पहायला आपण डोळे उघडे ठेवायला हवेत.
प्रयत्न करणे आपल्या हाती आह्रे. हातावर हात घेऊन बसलो तर काहीच होणार नाही. आपण काही मांत्रीक, तांत्रीक नाही, कुठला उपाय रामबाण ठरेल हे आपल्याला माहीत नाही. गावच्या मंदीरातील हा अंगारा आहे. तो लावल्याने कोणाचे वाईट तर नक्कीच होणार नाही, झालं तर चांगलंच होईल नाही का???”
रामुकाका बोलत होते तोच शाल्मली आतल्या खोलीतुन अंगाला शाल गुंडाळुन बाहेर आली. पहील्यापेक्षा तिचा चेहरा आता बराच बरा दिसत होता. अंगात अशक्तपणा होता, पण निदान ताप उतरायला सुरुवात झाली होती.
रामुकाका आणि आकाशने एकमेकांकडे पाहीले..
“रामुकाका??? अहो कुठे होतात तुम्ही???”, रामुकाकांना पहाताच शाल्मली म्हणाली.
“सांगतो.. या.. बसा इथं.. तुमच्याशी बरंच काही बोलायचं आहे..”, असं म्हणुन रामुकाका व्हरांड्यातील एका खांबाला टेकुन खाली बसले. बाकीची मंडळीही त्यांच्याशेजारी कोंडाळं करुन बसली.
सर्वांच्या नजरा रामुकाकांकडे लागल्या होत्या.
रामुकाकांनी आपल्या पिशवीमधुन एक लाल रंगाची लांबट पुस्तीका काढुन सर्वांच्या मध्ये ठेवली, त्याला मनःपुर्वक नमस्कार केला आणि ते म्हणाले, “मला इथं आल्यापासुनच खरं तर काहीतरी विचीत्र वाटतं होतं. मलाच का? तुम्हाला का नाही? ह्याच उत्तर माझ्याकडे नाही. पण पहील्यापासुनच आपल्या व्यतीरीक्त अजुन कुणाचं तरी इथं अस्तीत्व आहे जे कदाचीत आपल्या डोळ्यांना दिसत नाहीये पण त्याला आपण दिसतो आहोत.. कोणीतरी आपल्यावर, आपल्या हालचालींवर सतत लक्ष ठेवुन आहे असंच मला वाटत होतं. पण तुमचा माझ्यावर विश्वास बसला नाही.”
रामुकाकांनी आपल्या सदर्यासच्या आत हात घालुन आपली गळ्यातली रुद्राक्षाची माळ बाहेर काढली. उजव्या हाताने त्या माळेचे मणी त्यांनी आपल्या दोन्ही डोळ्यांना लावले, मग ती माळ आपल्या कपाळावर टेकवली आणि ते पुढे म्हणाले, “त्या रात्री मी इथेच शेजारच्या खोलीत झोपलो होतो. किंबहुना झोपण्याचा प्रयत्न करत होतो असं म्हणा. पण मला झोप लागलीच नाही.
खोलीच्या एका कोपर्या.त मी अंगाची कोंडाळी करुन पडुन होतो. रात्री हवेतला गारवा अचानक वाढला. दातावर दात वाजायला लागले आणि मला एका विचीत्र जाणीवेने ग्रासले. खोलीत नक्कीच कोणीतरी होतं माझ्या.. सर्वांगावरुन एक सरसरुन काटा येऊन गेला. त्या अंधारात एक आकार तयार होत होता. कोणासारखा?, कश्याचा?, कश्यासाठी?… काहीच कल्पना नाही. त्या आकाराला एक न दिसणारे, ओळखु न येणारे डोळे होते जे माझ्याकडे रोखुन बघत होते.
त्या गोठवणार्या थंडीतही मला दरदरुन घाम फुटला. हातपाय लटपटायला लागले. वाटलं आयुष्याचा हाच तो शेवट.. आपला मृत्यु अटळ असल्याची जाणीव होऊ लागली. तिथुन उठुन निघुन जावेसे वाटत होते, पण शरीर साथच देत नव्हते. सर्व संवेदना बोथट झाल्या होत्या.
तो विचीत्र आकार काही पावलं (!?) माझ्या दिशेने आला आणि मग तिथेच थांबला. इतक्यावेळ त्याचे ते अदृश्य डोळे माझ्या डोळ्यांकडे रोखले गेले होते, पण आता ती नजर माझ्या डोळ्यांवरुन हटुन माझ्या गळ्याकडे लागली होती. संतापलेली, क्रोधीत, जळजळवणारी नजर…
नकळत माझा हात माझ्या गळ्याकडे गेला आणि माझ्या हाताला ही रुद्राक्ष्याची माळ लागली. तो आकार ही माळ बघुनच थांबला होता. त्याच्या संतापाची झळं मला जाणवत होती. तो आकार हळु हळु दोन पावलं मागे सरला आणि तेथील कपाटाला टेकुन बसला. त्याचे डोळे (!), त्याचा चेहरा (!) माझ्याकडेच बघत होता. खुप वेळ आम्ही दोघंही समोरासमोर बसलो होता.
शेवटी मी ती माळ हातात घट्ट धरली आणि डोळे मिटुन आठवतील त्या देवांचा जप करु लागलो. मी किती वेळ डोळे बंद करुन होतो मलाच ठाऊन नाही, पण जेंव्हा डोळे उघडले तेंव्हा समोर कोणीच नव्हते. खरं तर आधीही कोणींच नव्हते. मला कोणी दिसलेच नव्हते, पण.. पण अंधारात.. अंधाराचाच एक आकार झालेला मला जाणवला होता.
सकाळ होताच मी कुणाचीच पर्वा न करता घरातुन बाहेर पडलो आणि वाट फुटेल तिकडे चालत सुटलो. खुप अंतर दुर गेल्यावर मग शरीराचे एक एक अवयव काम करु लागले, संवेदना पुर्ववत होऊ लागली. मी त्या बंगल्यापासुन खुप दुर आलो होतो, पण तुम्ही अजुनही तिथेच होतात आणि तुम्हाला झाल्या प्रकाराची कदाचीत जाणीव सुध्दा झालेली नव्हती. तुम्हाला एकट्याला सोडवुन ही जाववेना आणि परत माघारी फिरायची सुध्दा इच्छा होईना.
मग मी भोर गावात गेलो. तेथे अनेक लोकांशी बोललो, अनेकांना माझा अनुभव सांगीतला. काही लोकांनी वेड्यात काढले तर काही लोकांनी न बोलणेच पसंद केले. परंतु शेवटी एक गृहस्थ भेटले आणि त्यांच्याकडुनच ह्या बंगल्याबद्दल, इथल्या लोकांबद्दल, इथल्या घटीत/ अघटीत घटनांबद्दल ऐकायला मिळाले आणि बर्यावचश्या गोष्टींचा उलगडा झाला.”
रामुकाका दोन क्षण थांबले, त्यांनी आळीपाळीने सर्वांकडे पाहीले. सर्वजण न बोलता रामुकाकांकडे टक लावुन पहात होते.
“बरं मग काका, आता इथुन बाहेर पडण्याचा काही मार्ग?”, आकाशने विचारले.
“त्या आधी, इथे काय घडले होते? आत्ता जे घडते आहे ते का घडते आहे हे आपण जाणून घेणे महत्वाचे आहे. एकदा ते कळाले की इथुन बाहेर कसे पडायचे ह्याचा आपल्या सर्वांना विचार करुन मार्ग काढता येईल..”, रामुकाका.
“रामुकाका.. आकाश.. नक्की काय घडले आहे इथे? मला काहीच कशी कल्पना नाही? कश्याबद्दल बोलत आहात तुम्ही?”, शाल्मली म्हणाली.
“काही नाही शमु.. मी सांगतो तुला नंतर.. रामुकाका तुम्ही बोला पुढे…”, आकाश शाल्मलीचा प्रश्न टाळत म्हणाला..
“नाही आकाश.. शाल्मली ताईंना काय घडलं होतं हे माहीत असणं गरजेचे आहे. कदाचीत दोन्ही वेळेस जेंव्हा हा प्रकार घडला तेंव्हा त्यांचे मन, त्यांचा अंर्त-आत्मा बेसावध होता. जर घडला प्रकार त्यांना सांगीतला तर त्या मनाने अधीक सक्षम होतील, कदाचीत पुढच्या वेळेस त्या मनाने खंबीर रहातील..”, रामुकाका म्हणाले.
“दोन वेळेस?? नाही रामुकाका, फक्त एकदाच झालं हे काल….”,आकाश म्हणाला..
“नाही आकाश.. मी बरोबर म्हणालो दोन वेळेस. त्या दिवशी रात्री.. ती शाल्मली नव्हती आकाश.. ती.. ती नेत्रा गोसावी होती…”, रामुकाका कापर्या आवाजात म्हणाले.
शाल्मली गोंधळलेल्या नजरेने सर्वांकडे बघत होती.
आकाशने एकवार प्रश्नार्थक नजरेने जयंताकडे पाहीले. जयंताने मानेनेच त्याला संमती दिली. मग आकाशने घडलेला प्रकार शाल्मलीला ऐकवला.
क्षणाक्षणाला शाल्मलीच्या चेहर्या.वरचे भाव बदलत होते. आकाशचे बोलुन झाल्यावरत ती बर्याशच वेळ सुन्न बसुन राहीली. मग अचानक अंगावरची शाल झटकुन ती उभी राहीली आणि सर्वांगावरुन तिने जोरजोराता हात फिरवला जणु काही अंगावर ५०-१०० झुरळं चढली असावीत. लगोलग ती बांथरुममध्ये गेली आणि बर्यािचवेळ नळाने हात, पाय, तोंड धुवुन ती बाहेर आली.
शाल्मली परत त्या कोंडाळ्यात बसली तेंव्हा तिच्या डोळ्यातुन अश्रुंच्या धारा लागल्या होत्या.
रामुकाकांनी शाल्मलीच्या खांद्यावरुन, पाठीवरुन हात फिरवुन तिला शांत केले आणि मग पुढे म्हणाले… “तर आता मी तुम्हाला ह्या बंगल्याचा, इथल्या लोकांचा आणि आपल्यात वावरणार्याल नेत्रा आणि त्रिंबकलालचा इतिहास ऐकवणार आहे…”
त्यांनी पुन्हा एकदा सर्वांच्यामध्ये ठेवलेल्या त्या लाल रंगाच्या लांबट पुस्तकाला नमस्कार केला आणि ते पुढे बोलु लागले…………………………..

[क्रमशः]

[rangila]

मराठी भयकथा- अवनी – 6

१९३० साली तत्कालीन इंग्रज कलेक्टर जॉनाथन हेअडी ह्यांनी हा बंगला बांधला. सुट्टीसाठी किंवा हवापालट म्हणुन आपल्या कुटूंबाबरोबर ते इथे रहायला येत यायचे. त्यांच्याकडे घरकामासाठी पार्वतीबाई नावाची एक महीला आणि त्यांची ३ वर्षांची छोटुकली नेत्रा दोघीजणी येत असत. १९४७ साली हिंदुस्तान स्वतंत्र झाल्यावर जॉनाथनचे कुटूंब आपल्या मातृदेशाकडे, इंग्लंडकडे परतले.
जॉनाथनच्या जाण्यानंतर विष्णूपंत आचार्य ह्यांनी हिंदुस्तान सरकारकडुन हा बंगला विकत घेतला. इंग्रजी कुटुंब परत गेले, परंतु त्यांची मोलकरीण, पार्वतीबाई आणि त्यांची मुलगी नेत्रा इथेच राहील्या. नेत्रा एव्हाना २० वर्षांची झाली होती. पार्वतीबाई थकलेल्या असल्याने विष्णूपंतांच्या घरी नेत्राच कामासाठी येऊ लागली.

नेत्रा.. दिसायला अत्यंत सुंदर होती. केवळ ती एक मोलकरीण होती आणि तिचे रहाणीमान, कपडे साध्यातले होते म्हणुन, नाही तर उंची कपड्यांमध्ये ती एखादी परीच भासली असती. तिचा गौरवर्ण, निळसर डोळे आणि सोनेरी छटा असलेले लांबसडक केस पाहून कुणी म्हणायचे एखाद्या गोर्याीनेच पार्वतीबाईंना फळवला असणार, नाहीतर एका सर्वसाधारण रुप असणार्यास पार्वतीबाईंना असे कन्या रत्न कुठून प्राप्त होणार? तसेही नेत्राचे वडील कोणं होते? कुठे होते? हे कुणालाच माहीत नव्हते.
नेत्राला आईशिवाय दुसरं कोणीच नव्हतं आणि त्यामुळेच तारुण्यात येताच तिचे पाय जमीनीवर टेकेनासे झाले.
नेत्रा खरं म्हणाल तर काळाच्या काही वर्ष आधीच जन्माला आली होती. तिचे वागणं त्या कालावधीला साजेसे नव्हतेच. कदाचीत ती सध्याच्या कलयुगाच्या काळात चपखल वाटली असती. तारुण्यात हातात खुळखुळणारा पैसा, मदमस्त तारुण्य आणि बंधन कुणाचेच नाही असे असताना नेत्रासारखी भटकभवानी घसरली नसती तर नवलच.
ज्या काळात बायका पुरुषांसमोर मान वर करुन बघत नसत, चेहर्यापवरुन पदर घेऊन फिरत असत त्या काळात नेत्रा अनेक तरूणांशी दिवसाढवळ्या नेत्रपल्लवी करत असे. अनेक तरुण केवळ तिच्या नजरेनेच घायाळ झाले होते.
नेत्राला आपले कौमार्य गमवायला फार वेळ लागला नाही आणि पहील्या पहील्यांदा एखादं-दुसर्यां दा घडलेला शरीरसंबंध नंतर मात्र वारंवार घडु लागला.
अश्यातच नेत्राची नजर विष्णूपंतांचे थोरले चिरंजीव त्रिंबकलालवर पडली. उंचापुरा, घार्याळ डोळ्यांचा, विलायतेत शिक्षण झाल्याने बोलण्या-चालण्यात एक प्रकारचा आब असलेला, गंभीर-घोगर्याे आवाजाचा आणि बक्कळ संपत्तीचा मालक असलेला त्रिंबकलाल नेत्राला मनापासुन भावला.
अडचण फक्त एकच होती आणि ती म्हणजे त्रिंबकलाल विवाहीत होता.
परंतु काय अघटीत घडले कुणास ठाऊक, पण त्रिंबकलालची नजर वाकडी पडु लागली. नकळत घडणारी नेत्राबरोबरची नजरानजर कालांतराने वारंवार घडु लागली आणि काही दिवसांतच त्या नजरांना एक अर्थ प्राप्त झाले. सर्वांदेखत बोलणे शक्य नसल्याने दोघं जणं नजरेच्या भाषेत बोलु लागले.
उघड उघड दोघांच्या संबंधांना मान्यता मिळणे शक्यच नव्हते आणि म्हणुनच ते दोघं जणं लपून-छपून भेटु लागले. बहुतांशवेळी रात्री-अपरात्रीच तर कधी कधी दिवसा-उजेडी परंतु दुर निर्जन स्थळी.
परंतु अश्या गोष्टी लपुन थोड्या नं रहातात. ५०-१०० कि.मी.वस्ती असलेल्या त्या छोट्याश्या गावात बातम्या पसरायला वेळ लागला नाही आणि पहाता पहाता ही बातमी विष्णूपंतांच्या कानावर गेली.
विष्णूपंतांनी त्र्यंबकलालला बोलावुन घेतले. लोकं म्हणतात, विष्णूपंत त्या वेळेस रागाने थरथरत होते. त्यांच्या चेहर्यांवर पसरलेली तांबुस छटा त्यांच्या कानातल्या भिकबाळीच्या रंगाशी बरोबरी करण्याचा प्रयत्न करत होती. त्र्यंबकलाल पंतांच्या खोलीत गेले तेंव्हा घरातल्या बायका माजघरातुन पडद्या आडु लपुन बाहेरची चर्चा ऐकण्याचा प्रयत्न करत होत्या.
त्र्यंबकलालला पाहून पंतांच्या तळपायाची आग मस्तकात गेली. त्यांनी मागचा पुढचा विचार न करता सर्वप्रथम त्र्यंबकलालच्या श्रीमुखात भडकावुन दिली. पंतांचा तो आवेश पाहून त्र्यंबकलाल सत्य नाकारु शकले नाहीत, परंतु स्वतःची बदनामी टाळण्याकरता त्यांनी सर्व दोष नेत्रावर ढकलला.
’नेत्रा काळी जादू करण्यात पटाईत आहे, तिने तसेच काहीसे अघोरी करुन मला वश करुन घेतले’ असा धादांत आरोप त्याने केला.
शेवटी काहीही झाले तरी त्र्यंबक पंतांचा पोटचा पोरगा. पंतांनी त्याचे म्हणणे उचलुन धरले.
नेत्रा काळी जादु करते ही बातमी वेगाने गावात पसरली.
ज्या तरुणांना नेत्राने शैय्यासोबत नाकारली होती त्यांनी संधीचा फायदा घेऊन नेत्राला अधीकच बदनाम करायला सुरुवात केली. नेत्रामुळे तरुण पिढी बिघडत चालली आहे, तिला गावाच्या हद्दीतुन बाहेर काढावे अशी मागणी जोर धरु लागली आणि शेवटी प्रकरण पंचायतीपर्यंत पोहोचले.
गावाच्या मध्यावर असलेल्या पिंपळाच्या पाराभोवती पंचायत न्यायनिवाडा करायला बसली. सर्व पुरुषांमध्ये नेत्रा एकटी उभी होती सर्वांच्या वासनेने बुरसटलेल्या, बरबटलेल्या नजरांना नजर देत.
पंचायतीने नेत्राला दोषी ठरवले आणि तिला शिक्षा दिली ’अवनी’ची.
पतीच्या निधनानंतर स्त्रियांचे केशमुंडन करुन त्यांना कुरुप केले जात असे आणि त्यानंतर त्यांना लाल-रंगाच्या साडीत गुंडाळले जात असे. त्याकाळी अश्या विधवा स्त्रियांना ’अवनी’ म्हणत असतं. अश्या स्त्रियांना मरेपर्यंत त्याच वेशात विधवेचे आयुष्य घालवावे लागे.
नेत्रा विधवा नव्हती, तिचे कुणाशीही लग्न झाले नव्हते. परंतु जिच्या रुपाला भुलुन तिने अनेक तरुणांना फितवले तेच रुप नष्ट करण्याचा विडा सर्वांनी उचलला.
सर्वांसमोर तिचे मुंडन करण्यात आले. असं म्हणतात त्यावेळी नेत्रा कमालीची शांत होती. ती ना ओरडली, ना रडली. परंतु ज्यांनी तिच्या नजरेत पाहीले त्यांच्या सर्वांगाचा थरकाप उडाला.
त्या घटनेनंतर नेत्रा स्वतःहुनच गावाबाहेर निघुन गेली. गावाबाहेरच्या जंगलात एका झाडाखाली ती बसुन असायची. ती कधी कुणाशी बोलली नाही आणि कोणी तिच्याशी बोलायला गेले नाही. चार-पाच दिवसांनंतर गावातल्याच एका विहीरीत तिचा मृतदेह सापडला. नेत्राने विहीरीत उडी मारुन आत्महत्या केली होती.
नेत्राच्या मृत्युची बातमी समजताच त्र्यंबकलालचा धीर सुटला. तो अचानक वेड्यासारखाच वागु लागला. त्याने स्वतःच्या चुकीची कबुली आणि नेत्रावर केलेल्या खोट्या आरोपांची माहीती पंतांना सांगीतली. परंतु आता बोलुन काय फायदा होता? वेळ केंव्हाच निघुन गेली होती.
नेत्राच्या आईने नेत्राच्या देहाचा ताबा घेण्यास नकार दिला. आपल्या ह्या कुलक्षणी मुलीचे तिच्या मृत्युनंतरही तोंड बघायची त्यांची इच्छा नव्हती. शेवटी पंतांनी नेत्राच्या देहाला स्व-खर्चाने अंत्यसंस्कार करण्याची तयारी दर्शवली. तशी रीतसर परवानगी पंचायतीकडुन घेऊन त्याची एक लेखी प्रत त्यांनी गावातील पोलीस पाटलाकडे सुपुर्त केली होती.
जुजबी वैद्यकीय तपासणी आणि नेत्राचा खून नसुन आत्महत्याच आहे ह्याची खात्री पटल्यावर पोलीस पाटलांकडुन पंतांना नेत्राचा देह सुपुर्त केला जाणार होता. पंतांनी ब्राम्हणांना बोलवुन दशक्रियाविधीची तयारी करुन घेतली. दर्भाच्या जुड्या, हळद/कुंकु/गुलाल, सुगंधी उदबत्या, यज्ञासाठी लागणारे सामान हे सर्व तर होतेच, पण दोन दिवस मंत्र-पठण करवुन पंतांनी तांदळाचे, काळे तिळ घातलेले पिंड सुध्दा करवुन घेतले होते. पण आदल्या रात्रीच गुढरीत्या नेत्राचा देह पोलीस पंचायतीतुन नाहीसा झाला. पोलीसांनी सर्वत्र शोध घेतला परंतु हाती काहीच लागले नाही.

त्या रात्रीनंतर अजुन एक विचीत्र गोष्ट घडली. त्र्यंबकलालने स्वतःला ह्या बंगल्याच्या तळघरातील एका खोलीत कोंडुन घेतले. त्याने सर्वांशीच बोलणं तोडून टाकले. पहील्या-पहील्यांदा इतरांनी ह्या घटनेकडे दुर्लक्ष केले, परंतु दोन आठवडे उलटुन गेले आणि त्र्यंबकलालच्या खोलीतुन कुबट, कुजलेला वास यायला सुरुवात झाली तशी घरातल्या लोकांची चुळबुळ सुरु झाली.
घरातल्या लोकांना आधी वाटले की त्र्यंबकलालनेच स्वतःच्या जिवाचे काही बरे वाईट करुन घेतले की काय? परंतु जेंव्हा लोकं दरवाजा तोडायला आली तेंव्हा आतुन त्र्यंबकलालने ओरडुन त्यांना तसं न करण्याबद्दल ऐकवले. तसेच दार उघडले गेले तर तो खरंच स्वतःचं काही करुन घेईल अशी धमकी वजा सुचना सुध्दा त्याने केली. अनेकांनी त्याला समजावुन सांगायचा प्रयत्न केला, पंतांनी आवाज चढवुन पाहीले परंतु त्र्यंबकलालवर काडीचाही फरक पडला नाही.
त्र्यंबकलालसाठी खोलीच्या बाहेर ठेवलेले जेवणं, खाणं दिवसेंदिवस बाहेरच पडून राही. मधूनच कधी तरी दोन-चार दिवसांनी ताटातले अन्न संपलेले दिसे.
साधारण महीनाभरानंतर, एकदा तळघरातुन कुणाचातरी घसटत घसटत चालण्या/फिरण्याचा आवाज ऐकु येऊ लागला. तळघरात कोणी मांजर बिंजर अडकली की काय म्हणुन एक महीला तळघरात गेली आणि थोड्याच वेळात तीची एक जोरदार किंकाळी ऐकु आली.
घरातले सर्वजण धावत तळघरात पोहोचले. ती बाई अत्यंत भयभीत झाली होती. भितीने तिच्या सर्वांगाला काप सुटला होता, तिच्या तोंडातुन बारीक बारीक फेस येत होता. भेदरलेल्या नजरेने ती समोर बघत होती.
अंधुकश्या प्रकाशात घरातल्या लोकांना एक आकृती बसलेली दिसली. जवळुन पाहील्यावर सर्वांना धक्काच बसला. त्र्यंबकलाल खोलीच्या बाहेर येऊन बसला होता. त्याचा चेहरा पुर्णपणे बदलेला होता. चेहर्याोवरचे तेज नाहीसे झाले होते. गालफडं खप्पड झाली होती, केस पांढरे फटक झाले होते, डोळे सुजुन खोबणीतुन बाहेर आल्यासारखे वाटत होते. हातापायाच्या काड्या झाल्या होत्या. त्याला धरुनही उभं रहावत नव्हते, जणू काही पायातला जोरच निघुन गेला होता. तो हळु हळु खुरडत खुरडत कुठेतरी जाण्याचा प्रयत्न करत होता.
त्या स्त्रीची नजर मात्र त्र्यंबकलालवर नाही तर दुरवर अंधारात कुठेतरी दुसरीकडेच लागली होती. सर्वांनी तिला आणि त्र्यंबकलालला उचलुन तळघराच्या बाहेर आणले.
बाहेर येताना ती स्त्री स्वतःशीच पुटपुटत होती.. ’अवनी….’… अवनी….

त्र्यंबकलाल अंथरूणाला खिळुन होता. वैद्य झाले, आयुर्वेदीक औषधं झाली, मंत्र/तंत्र झाले पण त्याच्या प्रकृतीवर यत्कींचीतही फरक पडला नाही.
बर्यांच वेळ तो झोपुनच असायचा आणि जेंव्हा जागा असायचा तेंव्हा तळघराच्या दाराकडे पहात रहायचा. काही आठवड्यांनंतर त्याचे तळघराकडे बघणे बंद झाले आणि मग तो भिंतीकडे, छताकडे तासंतास पहात रहायचा. त्याचे डोळे अज्जीबात हालायचेपण नाहीत.
हा प्रकार साधारणपणे एक महीनाभर चालला आणि त्यानंतर त्र्यंबकलालची ज्योत मालवली. शेवटच्या दिवसांत तो फक्त “नेत्रा.. मला माफ कर.. नेत्रा मला माफ करं.. असंच म्हणत बसायचा.
त्र्यंबकलाल गेला आणि घरातली शांतताच जणू भंग पावली. लोकांना चित्र-विचीत्र भास होऊ लागले. कधी कुणाला रात्री घसटत चालण्याचा आवाज येई, तर कधी कुणाला तळघराच्या दाराशी नेत्रा दिसे. तसा नेत्राने कधी कुणाला त्रास दिला नाही, पण तिच्या नजरेला नजर देण्याची कुणाचीच हिंमत नव्हती. स्वयंपाकघरात जावं, दिवा लावावा आणि समोर कोपर्यापत डोळ्यांतुन निखारे घेऊन बसलेली नेत्रा दिसावी. कपाटाचं दार बंद करुन शेजारी बघावं तर संतापलेली नेत्रा नजरेस पडे. पहिल्यांदा हा केवळ मनाचा खेळ असेल असं समजुन दुर्लक्ष व्हायचे, परंतु जेंव्हा घरातले नोकरदार घरं सोडुन जाऊ लागले, बायका स्वयंपाकघरात, माजघरात एकट्या दुकट्याने जायला घाबरु लागल्या तेंव्हा मात्र पंतांनी बंगला सोडुन दिला आणि दुसर्यास ठिकाणी आश्रय घेतला.
पंतांनंतर ह्या बंगल्यात कोणीच फिरकलं नाही. हळु हळु गावकर्यांिनीसुध्दा त्यांचा जाण्या-येण्याचा रस्ता बदलला आणि तेंव्हापासुन अनेक वर्ष हा बंगला असाच, एकाकी उभा आहे…….

बोलुन झाल्यावर रामुकाकांनी सर्वांकडे आळीपाळीने पाहीले. सर्वजण आपल्याच विचांरात गुंतले होते.
रामुकाकांनी शेजारचा पाण्याचा तांब्या उचलला आणि दोन-चार घोटं पाणी तहानलेल्या घश्यात ओतले.
“आता बोला, कुणाला काही प्रश्न, शंका?”, रामुकाकांनी थोड्यावेळानंतर विचारले.
“मला आहेत…”, आकाश म्हणाला.. “सर्वात प्रथम एक गोष्ट लक्षात आली नाही ती म्हणजे, फक्त आणि फक्त त्र्यंबकलालच्या चुकीच्या आरोपामुळे नेत्रा अडकत गेली. तेंव्हाच जर त्याने नेत्राची बाजु घेतली असती, तिला आधार दिला असता तर कदाचीत पुढची वेळ आली नसती.
मग असं असताना नेत्राने तिच्या मृत्यु पश्चात त्र्यंबकलालचा सुड का नाही उगवला?”
“हो ना, आणि तिने घरातल्या कुणालाही कसं काहीच केलं नाही?”, जयंता आकाशच्या प्रश्नात आपला प्रश्न मिळवत म्हणाला.
“हम्म.. तो एक छोटासा, पण महत्वाचा भाग सांगायचा राहीला. विष्णूपंतांचा त्या गावात फार मोठा दरारा होता, सर्वांच्या मनात त्यांच्याबद्दल आदरयुक्त भिती होती. नेत्रा सुध्दा त्याला अपवाद कसा असेल? पंतांनी तिचा सांभाळ केला होता, तिला ओसरी दिली होती हा एक प्रकारचा तिच्यावर केलेला उपकारच होता.
नेत्राच्या मृत्युनंतर जेंव्हा खुद्द तिच्या आईने नेत्राचा देह स्विकारण्यास, त्याला तिलांजली देण्यास नकार दिला तेंव्हा पंतांनी स्वतःहुन ती जबाबदारी स्विकारली होती. नेत्राच्या आईची सर्व व्यवस्थाही त्यांनी चोख प्रकारे लाऊन दिली होती. कदाचीत त्यामुळेच की काय.. नेत्राने पंतांच्या कुटुंबापैकी कुणाला हात लावला नाही.
त्र्यंबकलालचं म्हणाल, तर तो एक मोठा गुढ प्रश्न आहे. नेत्राच्या मृत्युनंतर तो खालच्या खोलीत काय करत होता हे कुणालाच ठाऊक नाही. त्र्यंबकलालला तळघरातुन वरती आणल्यानंतर कोणी खाली गेलेचं नव्हते त्यामुळे त्या खोलीत नक्की काय होते ह्याची कुणालाच कल्पना नाही. तेंव्हा सर्वात प्रथम आपण त्याचा शोध लावणं गरजेचं आहे, कदाचीत त्यानंतरच ह्या प्रश्नाची उकल होऊ शकेल.
ह्या बंगल्याच्या बाजुला आलेल्या काही हौशी तरुणांनी त्याकाळी आपला जिव गमावल्याचेही लोकं बोलतात. पण काहींच्या मते त्यांच्यावर कोणा हिंस्त्र प्राण्याने हल्ला केला होता, तर काहींची मतं थोडी वेगळी आहेत.”

“बरं रामुकाका, पण आता ह्यातुन बाहेर कसं पडायचं?”, शाल्मलीने विचारले.
“आपल्याला सर्वप्रथम नेत्रा किंवा वैज्ञानीक भाषेत बोलायचे झाले तर तिचा आत्मा अजुनही का भटकतो आहे ह्याचा छडा लावणं गरजेचं आहे. जर केवळं बदला, संताप म्हणुन ती इथं येणार्याक प्रत्येकाचा जिव घेणार असेल तर… परीस्थीती थोडी कठीणच आहे…”, रामुकाका म्हणाले.
“पण म्हणजे नक्की काय करायचं?”, शाल्मलीने पुन्हा विचारले…
“… म्हणजे आपण तळघरात जायचं.. जेथे त्र्यंबकलाल इतके दिवस स्वतःला खोलीत बंद करुन बसला होता, तो तेथे नक्की काय करत होता ह्याचा शोध घ्यायचा, आपण तेथे जायचे, जेथे सर्वप्रथम त्या कामवाल्या बाईला तळघरात नेत्रा दिसली होती… हो.. आपण तेथे जायचे……”, रामुकाका कापर्याथ आवाजात म्हणत होते………………..

[क्रमशः]

[rangila]

मराठी भयकथा- अवनी – 7


बराच वेळ शांततेत गेला. सर्वजण सुन्न होऊन बसुन होते.
“रामुकाका, तुम्ही म्हणता आहात ते बरोबर आहे, रहस्याची थोडीफार उलगड तळघरात होइल हे बरोबरच आहे…”, आकाश म्हणाला..”आणि खाली जायला भिती वाटते अश्यातला ही भाग नाही, कारण जिवाला धोका हा संपुर्ण बंगल्यातच आहे.. पण तरीही खाली अजुन काय असेल, काय पहायला मिळेल सांगता येत नाही. काही अनपेक्षीत घडलंच तर स्वतःचा जिव कसा वाचवायचा??”
“रामुकाका..”, जयंता म्हणाला..”त्या दिवशी.. म्हणजे तुम्ही बंगल्यातुन निघुन जायच्या आदल्या रात्री तुम्ही म्हणालात तुमच्या खोलीमध्ये कोणीतरी आलं होतं. पण आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे त्याने तुम्हाला काहीच केलं नाही. का? तुमच्याकडे काहीतरी असं होतं ज्याला बघुन ’ते’ तुम्हाला काहीही नं करता निघुन गेलं???”
“ते ’ते’ म्हणजे.. त्र्यंबकलाल होता तो..”, रामुकाका म्हणाले…”आपण हा जो इतिहास ऐकला, त्यावरुन शेवटच्या काही दिवसांत त्र्यंबकलालच्या पायातला जिव निघुन गेला होता, चालणं सोडाच, त्याला धड उभं ही रहाता येत नव्हत…”
“बरं, पण असं काय होतं तुमच्याकडे ज्याला बघुन त्र्यंबकलाल तुम्हाला काहीही नं करता निघुन गेला??”, आकाशने विचारले
आपल्या बंडीतुन रुद्राक्षाची माळ बाहेर काढत रामुकाका म्हणाले..”कदाचीत ह्याला…”
“म्हणजे रुद्राक्षाला ’ते’ घाबरतात असं तुम्हाला म्हणायचं आहे का?”, आकाशने विचारले…
“कदाचीत…”, असं म्हणुन रामुकाकांनी मागील भिंतीकडे बोट दाखवलं…
सर्वांनी वळुन रामुकाका जिकडे बोट दाखवत होते तिकडे पाहीलं. भिंतीवर एक पुरुष उंचीचे तैलचित्र लावलेले होते.
रामुकाका पुढे म्हणाले…”हे चित्र पाहीलंत? विष्णूपंतांच चित्र आहे ते.. निट बघा ते चित्र..”
सर्वजण निरखुन ते चित्र बघु लागले..
“त्यांच्या गळ्यामध्ये बघा.. विष्णूपंतांच्या गळ्यामध्ये एक रुद्राक्षाची माळं आहे, आणि अगदी तश्शीच माळं माझ्या गळ्यामध्ये पण आहे.. त्र्यंबकलालला पहील्यापासुन विष्णूपंतांबद्दल भितीयुक्त आदर होता.. कदाचीत तो आजही कायम आहे. ह्या माळेने कदाचीत त्यामुळेच मला वाचवलं असेल…”, रामुकाका बोलत होते.
“पण काका, आपण सरळ इथुन निघुन गेलो तर? इथे थांबायलाच नको ना! काय करायचं आहे आपल्याला त्या तळघरात काय आहे? काय करायचं आहे आपल्याला नेत्राचं काय झालं?, त्रिंबकलालने काय केले? सरळ बॅगा भरु आणि निघुयात इथुन”, हायपर होतं शाल्मली म्हणाली
“हे बघ बेटा, आपण इथं का आलो? हे आपल्याच नशीबी का आलं? कदाचीत आपल्या हातुन काही घडणं नियतीने लिहुन ठेवले असेल. इतक्या वर्षात दुसरं कसं कोणी इथं नाही आलं? दुसर्याय कुणाला हा अनुभव का नाही आला? आणि समजा, इथुन आपण निघुन गेलो तर ह्यापासुन आपली कायमची सुटका होईलच कश्यावरुन? परीस्थीतीला पाठ दाखवुन पळण्यापेक्षा परीस्थीतीला आपण सामोरं जावं.
अर्थात, मी सुध्दा परीस्थीतीला घाबरुन इथुन पळालोच होतो, पण मी परत आलो. का? कदाचीत माझ्या हातुन काही चांगलं कार्य घडणार असावं नाही का???”, रामुकाका
सर्वांपेक्षा वयस्कर असुनही रामुकाकांनी दाखवलेल्या धैर्याचे सर्वांना कौतुक वाटलं.
“पण आमचं बाकीच्यांच काय काका? माळ फक्त तुमच्याकडेच आहे! आणि नेत्राचं काय? कश्यावरुन ती सुध्दा ह्या माळेला घाबरेल?”, शाल्मलीने विचारले.
“हम्म.. ह्या प्रश्नाचं उत्तर मात्र माझ्याकडे नाही. पण बोट बुडत असेल आणि समोर दिसणारा किनारा दिसत असेल तर पाण्यात उडी मारण्याशिवाय पर्याय नाही. मग मध्येच बुडलो तर? शार्क माशाने खाल्लं तर ह्या गोष्टींचा विचार करत बसलो तर प्रयत्न न करताच मृत्यु अटळं…”, रामुकाका सर्वांकडे आळीपाळीने बघत म्हणाले.

हवेतील वाढलेल्या गारठ्याने अस्ताकडे जाणार्यात सुर्याची सर्वांना जाणीव झाली.
काय करायचं? कसं करायचं? ह्यावर सर्वांची, मतं, शंका ह्यावर चर्चा चालल्या होत्या. जयंता आणि आकाशने त्यांना इंटरनेटवर सापडलेल्या आपल्या मिठाच्या शोधाची कल्पना दिली होती आणि ’करुन पहायला काय हरकत आहे?’ म्हणुन सर्वांनी ती कल्पना उचलुन धरली होती. परंतु वातावरणात वाढत चाललेल्या अंधाराने सर्वजण सावध झाले.
“काका.. अंधार वाढत चालला आहे. रात्र वैर्यातची असते काहीतरी पावलं उचलायलाच हवीत”, जयंता म्हणाला.
“मला वाटतं तुम्ही सर्व इथेच थांबा, मी एकटा तळघरात जाऊन पाहुन येतो, कदाचीत काहीतरी मार्ग सापडेल..”, रामुकाका म्हणाले.
“पण रामुकाका????….”, सर्वजणं एकसुरात ओरडले..
“तुम्ही माझी काळजी करु नका. तो कर्ता करवीता भगवंत माझ्या पाठीशी आहे, जर त्याने एकदा मला वाचवलं असेल, तर तो मला पुन्हा नक्की वाचवेल..” आपल्या मतावर ठाम रहात रामुकाका म्हणाले.
सकाळी येताना रामुकाकांनी आणलेलं मांजर एव्हाना चुळबुळ करु लागलं होतं. इतक्यावेळ मुक्तपणे हुंदडणारं ते मांजर रामुकाकांना बिलगुन बसलं होतं.
“हे कुठुन मिळालं तुम्हाला?”, मांजराकडे बोटं दाखवत शाल्मलीने विचारले.
“गावातुन आणलं ह्याला.. रस्त्यावर फिरत होतं..”, मांजराच्या डोक्यावरुन हात फिरवत रामुकाका म्हणाले..”हे आपलं दिशादर्शक यंत्र आहे…”
“दिशादर्शक यंत्र?? म्हणजे? कळालं नाही!”,शाल्मलीने प्रश्नार्थक नजरेने विचारले.
“सांगतो. पाळीव प्राण्यांची इंद्रीय मानवापेक्षा कित्तेक पटीने सक्षम असतात. ज्या गोष्टी आपल्याला जाणवत नाहीत त्या त्यांना जाणवतात.”,रामुकाका
“पण.. म्हणजे आपण ह्याचं करायचं काय?”, आकाशने विचारले.
“तुम्हाला तळघराचा दरवाजा माहीती आहे कुठुन आहे?”, रामुकाकांनी विचारले.
सर्वांनी नकारार्थी माना हलवल्या.
“चला शोधु आपणं”, असं म्हणुन रामुकाका उठले, त्यांनी मांजराला खांद्यावर घेतले आणि ते व्हरांड्यातुन पुढे निघाले. त्यांच्यामागोमाग बाकीचे लोकं जाऊ लागले.
रामुकाका सर्वप्रथम वरच्या खोलीत गेले त्यानंतर ते खालच्या दिवाणखान्यात, मग त्या लसणांच्या माळा लावलेल्या खोलीत गेले. मांजर मात्र शांतपणे रामुकाकांच्या कुरवाळण्याचा आनंद घेत होते.
“एव्हाना तुम्ही ओळखलं असेलच ही खोली त्रिंबकलालची होती. जेंव्हा त्याला तळघरातुन वर आणले आणि त्याची तब्येत, त्याचे विचीत्र वागणं पाहुन त्याला भूतबाधा तर झाली नसावी ह्या विचारांनी त्याच्या खोलीत ह्या लसणाच्या माळा बांधुन ठेवल्या होत्या. असं म्हणतात की काही आठवडे त्याची तब्येत सुधारली सुध्दा होती.”, रामुकाका म्हणाले.
सर्वांना डोळ्यासमोर त्या अंथरुणावर खिळलेला त्र्यंबकलाल दिसु लागला, तर जयंत आणि आकाशच्या मनात आदल्या रात्रीच्या त्या भयानक आठवणी जागा झाल्या.
रामुकाका मांजराला घेउन बाहेर व्हरांड्यात आले आणि मग ते माजघरातुन स्वयंपाकघराकडे जाऊ लागले तसं तसे ते मांजर अस्वस्थ होऊ लागले. रामुकाकांनी एकवार सर्वांकडे पाहीले.
शाल्मलीच्या अंगावर एक सरसरुन काटा आला. तिची नजर भिंतींच्या कोपर्यांत काही दिसते आहे का ह्याचा शोध घेत होती.
रामुकाकांच्या हातात मांजर बसणं अशक्य झालं तसं रामुकाकांनी मांजर खाली सोडुन दिले. ते मांजर धावत धावत स्वयंपाकघराच्या कोपर्याणत गेले आणि तेथे मोठमोठ्यांदा गुरगुरु लागले.
सर्वजणं धावतच त्या मांजराच्या मागे गेले आणि तेथे त्यांना एक भले मोठ्ठे दार दिसले. एका मोठ्ठ्या कुलुपाने आणि मोठ्ठ्या फळीने ते दार बंद केले होते.
रामुकाकांनी एकवार सर्वांकडे पाहीले आणि मग ते म्हणाले, “संपूर्ण बंगल्याला कोठेही इतके मोठ्ठे दार किंवा इतक मोठठं कुलुप लावलेलं नाही, मग इथंच का? असं काय मौल्यवान वस्तु त्या तळघरात असणार आहे की जी सुरक्षीत रहावी म्हणुन इतका बंदोबस्त केला गेला असावा?”
“काका, मला वाटतं मौल्यवान वस्तु तळघरात नाही तर तळघराच्या बाहेर होती.. ही माणसं, आणि त्यांचे जिव. तळघरातल्या कोणापासुनतरी जिव वाचावा म्हणुन तळघर इतकी कडी-कुलुपं लावुन बंद केलेली असावीत..”, जयंता म्हणाला.
“चला, उघडुयात हे दार….”, असं म्हणुन रामुकाका दाराची फळी सरकवायला पुढे सरसावले.
पाठोपाठ जयंत आणि आकाशसुध्दा रामुकाकांच्या मदतीला धावले.
शाल्मली भिंतीला टेकुन घाबरुन उभी होती. शेजारीच मोहीतही आईचा हात धरुन काय चालले आहे हे समजावुन घेण्याचा प्रयत्न करत होता.
इतकी वर्ष झाली तरी दाराला लावलेली ती फळी फारच घट्ट बसली होती. ४५ मिनीटांच्या अथक प्रयत्नांनंतर कुठे ती फळी बाजुला सरकवण्यात त्यांना यश आले.
दमुन घाम पुसत तिघंही जणं जमीनीवर बसले. त्या फळीने अक्षरशः सर्वांचा जिव काढला होता. थोड्यावेळाच्या विश्रांतीनंतर वेळ होती ती कुलुप तोडण्याची. तसा जयंता म्हणाला, “बाहेरच्या तुटलेल्या कुंपणाच्या लोखंडी सळया वापरुन बघायचे का कुलुप उघडते का?”
इतरांनी त्याला संमती दर्शवली तसा तो धावत बाहेर गेला.
एव्हाना बाहेर जवळ जवळ काळोखच पसरला होता. जयंता काही क्षण दरवाज्यातच घुटमळला. त्या अंधारात जायला त्याचे मन धजवेना. शेवटी त्याने मनाचा हिय्या केला आणि तो ४-५ मोठ-मोठ्या ढांगा टाकत कुंपणापाशी पोहोचला. लोखंडी खांब अगदीच खिळखीळे झाले होते. थोड्याफार प्रयत्नातच ते जमीनीतुन निघाले तसे जयंता एक मोठा लोखंडी खांब घेउन परत तळघराच्या दरवाज्यापाशी पोहोचला.
तिघांनी मिळुन तो खांब कुलुपाच्या गोलात अडकवला आणि नंतर त्याच्यावर प्रहार करुन ओढुन कुलुप तोडण्याचे प्रयत्न चालु केले. जुन्या काळचे ते पौलादी कुलुप तुटता तुटेना. अखेर २५-३० मिनीटांच्या प्रयत्नांनंतर ठ्ण्ण.. आवाज करत ते कुलुप तुटुन खाली पडले.
…………. त्या दाराला लावलेली सर्व मानवनिर्मीत बंधन गळुन पडली होती………………………………
तिघांनी जोर लावुन तो दरवाज्या आतल्या बाजुला ढकलला. कर्र,,,,,,…… आवाज करत तो दरवाजा उघडला गेला. त्या आवाजाने कित्तेक वर्षांच्या दबल्या गेलेल्या आठवणी जागा झाल्या. कित्तेक गोष्टी गेली कित्तेक वर्ष त्या बंद दरवाज्यामागे अडकुन होती.. आज तो दरवाजा उघडल्याने त्या गोष्टी मुक्त झाल्या होत्या..
आतमध्ये जे काही होतं, ते सर्वार्थाने आता मोकळं होतं.
थंडगार हवेचा एक झोत बाहेरुन सर्वांच्या अंगावर आला, जणु काही एखादा एअर कंडीशनरच लावला असावा.
“आकाश… आपण जाउ यात का इथुन? मला भिती वाटते आहे…”, शाल्मली म्हणाली.
पण आकाशचे तिच्याकडे लक्षच नव्हते. दरवाज्यापाशी उभे असलेले रामुकाका, आकाश आणि जयंत अंधारलेल्या तळघरात डोळे फाडुन काही दिसते आहे का पहाण्याचा प्रयत्न करत होते, परंतु काळोख एवढा होता की दोन फुटांवर जरी कोणी उभं असलं तरी दिसण्याची शक्यता नव्हती.
रामुकाकांनी हातातली बॅटरी चालु केली आणि एकवार मागे वळुन बघीतले.
“मला काही झालं तर हे दार पुन्हा पहील्यासारखं घट्ट लावुन घ्या आणि इथुन निघुन जा, पुढे जे काही होईल ते देवाच्या हाती..”, असं म्हणुन त्यांनी तळघरात पहीलं पाऊल टाकलं.

तळघराच्या पायर्या. बर्फासारख्या थंड होत्या. रामुकाकांच्या अंगावरुन एक शिरशीरी येऊन गेली. त्यांनी दोन क्षण वाट पाहीली पण काही झालं नाही. रामुकाकांनी दुसरा पाय टाकला आणि मग एक एक करत पायर्याय उतरून खाली जाऊ लागले.
बॅटरीचा प्रकाश काही इंच पुढंपर्यंत जाऊन अंधारात लुप्त होत होता. रामुकाकांच्या दृष्टीने फक्त तेवढे काही इंचाचेच जग होते, बाकी सगळा अंधार. त्या अंधारात कोण होते, काय होते, काय करत होते ह्याची यत्कींचीतही कल्पना कोणाला नव्हती.
नारायण धारप ह्यांनी त्यांच्या एका कथेत ह्या परीस्थीतीचे फार छान वर्णन केले आहे. ते म्हणतात, “शेवाळ्याने भरलेल्या पाण्यात जेंव्हा तुम्ही उतरुन पुढे पुढे जाऊ लागता तेंव्हा काय होते? पाय टाकला की शेवाळे तात्पुर्ते बाजुला होते आणि पाणि दिसु लागते, परंतु जसजसे तुम्ही पुढे जाऊ लागता, तसं तसे ते बाजुला झालेले शेवाळे पुन्हा एकत्र होते, पाण्याला आच्छादुन टाकते…. तुमच्या मागे तुमचा मार्ग बंद झालेला असतो…………………….”
रामुकाकांचे तसेच झाले होते, दिव्याचा प्रकाश पुढे गेल्यावर, क्षणभरापुर्वी दिव्याच्या प्रकाशाने उजळलेल्या त्या पायर्याा पुन्हा अंधारात बुडुन जात होत्या.
साधारणपणे २५-३० पायर्याा उतरल्यावर सपाट जमीन लागली. आतमध्ये भयानक हाडं गोठवणारी थंडी होती. रामुकाकांनी नकळत एका हाताने गळ्यातली रुद्राक्षाची माळ घट्ट पकडली.
तोंडाने सतत देवाचे नामःस्मरण चालु होते –
ॐ गोविंदाय नमः॥। ॐ विष्णवे नमः॥। ॐ मधुसूदनाय नमः॥।
ॐ त्रिविक्रमाय नमः॥। ॐ वामनाय नमः॥। ॐ श्रीधराय नमः॥।
ॐ उपेंद्राय नमः॥। ॐ हरये नमः॥। श्री कृष्णाय नमः॥
तळघरात विचीत्र शांतता होती, जणु काही सारा आसमंत ’आता काय होणार?’ ह्याची वाट पहात चिडीचूप बसुन होता. रामुकाकांना त्यांच्या छातीचे ठोके स्पष्ट ऐकु येत होते.
थोडे अंतर आत गेल्यावर रामुकाकांना डाव्या हाताला ती छोटी खोली दिसली जेथे काही दिवस त्र्यंबकलालने स्वतःला बंद करुन घेतले होते. रामुकाका सावकाश चालत त्या खोलीपाशी गेले आणि बंद खोलीचे दार सावकाश आत ढकलेले. दार उघडेच होते.. पुन्हा एकदा तो विकृत किर्र… आवाज करत दार उघडले गेले. त्या विस्तीर्ण तळघरात दरवाज्याचा उघडण्याचा तो आवाज घुमुन राहीला.
रामुकाकांनी खोलीच्या अंतःर्भागात बॅटरीचा प्रकाश टाकला. खोली मोकळीच होती. एकदा खात्री झाल्यावर रामुकाकांनी बॅटरीचा प्रकाश भिंतींवर आणि खोलीच्या छताकडे टाकला, परंतु सुदैवाने तेथे कोणीच नव्हते.
रामुकाका खोलीत शिरले आणि अत्यंत घाणेरड्या वासाचा भपकारा त्यांच्या नाकात शिरला. रामुकाकांच्या एका हातात बॅटरी होती आणि दुसर्याघ हाताने रुद्राक्षाची माळ घट्ट पकडली होती त्यामुळे त्यांना नाक झाकणे शक्यच नव्हते. रामुकाका त्या वासाची पर्वा न करता दोन पावलं टाकुन अजुन आतमध्ये आले.
अवकाशाच्या पोकळीत, जेथे हवा नाही, पाणी नाही, गुरुत्वाकर्षण नाही.. आणि सगळ्यात मुख्य जेथे जिवन नाही तेथे कसे वातावरण असेल? तसेच वातावरण खोलीच्या आतमध्ये होते, रामुकाकांची कसोटी लागत होती, त्यांच्या छातीवर प्रचंड दडपण आले होते, त्यांना श्वास घ्यायला स्वच्छ हवा मिळत नव्हती. परंतु रामुकाकांचा निर्धार पक्का होता. रामुकाकांनी बॅटरीचा प्रकाश सावकाश खोलीतुन फिरवायला सुरुवात केली. जमीनीवर एका ठिकाणी त्यांना नखांचे अनेक ओरखडे दिसले. कोणीतरी असहाय्य पणे, उद्वीगतेने आपला संताप, आपली बेचैनी त्या जमीनीवर उतरवली होती. रामुकाकांचा शोध सुरु होता आणि त्यांना खोलीच्या दुसर्याे कोपर्यांत जे अपेक्षीत होतं ते दिसले. रामुकाकांच्या चेहर्याहवर एक विजयी हास्य पसरले.
रामुकाका ’त्या’ दिशेने जाऊ लागले आणि खोलीतला गारवा अचानकपणे वाढला तसा रामुकाका सावधं झाले. त्यांच्या अंतःर्मनाने त्यांना धोक्याची सुचना द्यायला सुरुवात केली. खोलीत नक्कीच कोणीतरी आले होते. रामुकाकांनी माघारी वळवुन पाहीले, पण बॅटरीच्या प्रकाश झोतात त्यांना कोणीच दिसले नाही. रामुकाकांनी पुन्हा एकदा बॅटरीचा प्रकाश भिंतीवरुन छताकडे न्हेला आणि त्यांना ’ती’ नजरेस पडली.
छताला हाताचे तळवे आणि गुडघे टेकवुन उलटी होऊन नेत्रा रामुकाकांकडे तुच्छतेने बघत होती. तिच्या डोळ्यांतुन संताप, तिरस्कार आग ओकत होता.
“काय रे म्हातार्या , मला शोधतो काय?”, दात विचकत नेत्रा म्हणाली
रामुकाका काहीच बोलले नाहीत. खरं तर त्यांची भितीनी वाच्चता बंद झाली होती. हातापायातली शक्ती गेली होती. परंतु रामुकाका तरीही धीर एकटवुन तिच्याकडे बघत उभे होते.
“अरं जगायचंस नव्ह का थोड्यावेळ, काय घाई एवढी मरायची?”, छद्म्मीपणे हसत नेत्रा म्हणाली.
“रांडीचे, तुला काय वाटलं, चार-दोन फालतु जादुचे प्रयोग तु करुन दाखवलेस म्हणजे आम्ही तुला घाबरु होय? तुला यमसदनी पाठीवल्याशिवाय हा म्हातारा मरणार नाय…”, उसन्या अवसानाने रामुकाका म्हणाले.
“अस्सं! तु मारनार व्हयं मला???”, असं म्हणुन नेत्रा सात मजली हसली. तिच हासणं सर्व तळघरात दुमदुमले. नेत्रा भिंतीवरुन हळु हळु सरकत खाली येऊ लागली. रामुकाकांचे हात-पाय गोठले होते, परंतु सर्व शक्ती एकटवुन त्यांनी आपल्या खिश्यातुन एक तांबडे पुस्तक बाहेर काढले आणि ते नेत्राच्या समोर धरले.
ते पुस्तक पहाताच नेत्रा क्षणभर जागच्या जागी थांबली आणि मग भराभर दोन-चार पावलं मागे सरकली.
“का गं भडवे, घाबरलीस नव्हं? बापाला घाबरलीस का नाय? अं? कळलं न हे काय आहे? गरुड-पुराण..! ऐकले असशीलच तु नाही का?????”, रामुकाका म्हणाले.
हातात धरलेल्या त्या पुस्तकाने त्यांच्या अंगात चांगलाच जोश संचारला होता.
नेत्रा जळफळत, डोळे विस्फारुन तिथे उभी होती.
“एक पाऊल पुढे येशील तर तुझी राख होईल इथंच..”, रामुकाका ते पुस्तक पुढं धरत म्हणाले… “आन तु रे त्र्यंबकलाल, तिथं दबा धरुन काय करशील.. तुला कळत नाय, माझ्या हातात काय आहे ते?? चलं ये इथं समोर माझ्या…”
रामुकाका खोलीच्या दुसर्याि कोपर्याकत बघुन बोलत होते.
त्याचबरोबर भिंतीचा तो काळा, अंधारलेला कोपरा सजीव झाला आणि तो अंधार हळु हळु पुढे सरकत नेत्राच्या खाली जाऊन उभा राहीला.
“मादरचोद!”, रामुकाक ओरडले..”स्वतःच्या बायका पोरांना सोडुन ह्या रांडेच्या मागे लागला तु.. अन ति मेल्यावरपण तिला जिता ठेवलास.? हे हे.. पिंड.. इथं लपवुन ठेवलं होतंस व्हय??”, खोलीच्या त्या कोपर्यानत त्या गोलाकार, जळमट लागलेल्या भाताच्या गोळ्यांकडे बोटं दाखवत रामुकाका म्हणाले.
तो अंधार रागाने थरथरत होता, संतापाच्या ज्वाळा त्यातुन बाहेर पडुन रामुकाकांना गिळंकृत करु पहात होत्या.
रामुकाकांना कल्पना होती ते फार काळ ह्या दोघांना थोपवुन ठेवु शकणार नाहीत. दोघांपैकी कोणीही बेफाम होऊन पुढे सरसावले असते तरी परीस्थीती हाताबाहेर जाऊ शकली असती.
रामुकाका सावकाश मागे न वळता मागे सरकु लागले.
नेत्रा आणि त्र्यंबकलालच्या नजरा रामुकाकांकडे लागल्या होत्या.
रामुकाका मागे मागे सरकत दारापाशी आले आणि अचानक त्यांचा पाय एका लाकडी पाटात अडकला. अडखळुन ते खाली कोसळले. त्यांच्या हातातले ते पुस्तक दुर फेकले गेले. केवळ तो एक क्षण आणि त्याचवेळी त्या अंधाराने रामुकाकांकडे झेप घेतली.
आपला मृत्यु अटळ आहे हे समजुन रामुकाकांनी डोळे घट्ट मिटुन घेतले आणि त्याचवेळी त्यांच्या कानावर त्र्यंबकलालची वेदनेने भरलेली किंकाळी ऐकु आली. रामुकाकांनी डोळे उघडुन बघीतले. भिंतीच्या कोपर्याणत त्र्यंबकलाला थरथरत उभा होता, रामुकाकांनी मागे वळुन दाराकडे पाहीले. दारात जयंता मिठाचा पुडा घेऊन उभा होता…
“रामुकाका, चला, उठा लवकर…”, असं म्हणुन त्याने रामुकाकांना हात धरुन उठवले आणि त्यांना धरुन जणु ओढत ओढतच तो तळघरातुन बाहेर पडण्याच्या जिन्याकडे धावला………………………

[क्रमशः]

[rangila]

मराठी भयकथा- अवनी – 8


…. “रामुकाका चला लवकर बाहेर..”, रामुकाकांना ओढत ओढतच जयंता पायर्यां वरुन तळघराच्या बाहेर यायला निघाला.
दोघांनीही मागे काय होते आहे, मागुन कुणी येते आहे का? हे पहाण्यासाठी एक क्षणही नाही दवडला. पण त्यांना माहीत होते मागुन कोणीतरी लडखडत, तडफडत, लंगडत त्यांच्या मागे मागे येत होते.
दोघेही तळघराच्या बाहेर आले. दाराबाहेर शाल्मली आणि आकाश वाट पहात उभेच होते. जयंता आणि रामुकाका बाहेर आल्यावर चौघांनीही मिळुन ते तळघराचे दार जोरात ढकलले आणि बाहेरुन त्याला ती भलीमोठ्ठी कडी घालुन टाकली.
त्यांच्यामागावर जे कोणी येत होते ते एव्हाना दरवाज्यापाशी येऊन थडकले होते.
जयंताने क्षणाचाही विलंब न करता त्या पुड्यातुन एक मुठभर मिठ घेतले आणि दरवाज्याबाहेर त्याची एक रेघ ओढली.
“किती काळ? किती दिवस? का किती तास? हे मिठ त्यांना रोखु शकेल ते माहीत नाही, पण निदान सध्यातरी आपण काही वेळापुरते सुरक्षीत आहोत.”, जयंता म्हणाला.
रामुकाका आणि जयंताच्या कपाळावर घर्मबिंदु जमा झाले होते.
शाल्मलीने स्वयंपाकघरातुन पाण्याने भरलेला लोटा रामुकाकांच्या हातात दिला आणि म्हणाली, “तुम्हाला जाऊन बराच वेळ झाला, तुम्हाला आम्ही खुप हाका पण मारल्या, पण काहीच उत्तर आले नाही म्हणुन जयंता….”
रामुकाकांनी घटाघटा पित पाण्याचे घोट घश्याखाली उतरवले आणि मग ते म्हणाले, “चला तिकडच्या खोलीत चला, आपल्याला आता घाई करायला हवी” असं म्हणत भराभर चालत रामुकाका खोलीकडे निघाले आणि त्यांच्या पाठोपाठ जयंता, आकाश आणि शाल्मली सुध्दा.

“रामुकाका खाली, तळघरात काय झालं सांगा ना!”, नंतर जेंव्हा सर्वजण खोलीत बसले होते तेंव्हा शाल्मलीने विचारले. जयंता त्यावेळी खोलीच्या बाहेर तशीच एक मिठाची रेघ ओढण्यात मग्न होता.
तो काम संपवुन आतमध्ये आला तेंव्हा रामुकाकांनी खाली, तळघरात घडलेला वृत्तांत सांगायला सुरुवात केली.
“रामुकाका, तुम्ही उगाचच जिवावर बेतणारा धोका पत्करलात..”, रामुकाकंचे बोलणं झाल्यावर शाल्मली म्हणाली
“हम्म.. पण निदान आपल्याला काही उत्तरं तरी मिळाली. त्र्यंबकलालनेच नेत्राला जिवंत ठेवले, तिच्या आत्म्याला मुक्ती मिळु दिली नाही. कदाचीत हेच ते कारण असावं ज्यामुळे नेत्राने त्र्यिंबकलालला मारले नसावे. त्यानंतरच्या ह्या इतक्या काळात नेत्रा आता अधीक शक्तीमान झाली आहे, तिच्यावर झालेल्या अत्याचारांचा प्रत्येकावर बदला घेत सुटली आहे.”
रामुकाका पुढे काही बोलणार तोच दुरुन जोर जोरात ’खड्ड..खड्ड’ असा आवाज ऐकु आला. दारावर कोणीतरी जोरजोरात धडका मारतं होतं, जणू काही पिंजर्या त अडकलेले एखादं हिंस्त्र श्वापद…
“बरं आता काय करायचं? आपल्याला जे पहायचं होतं ते पाहीलं, आपण त्यांच्या विरोधात लढू शकत नाही हे ही अलिखीतपणे जाणलं. मग इथं थांबायचं कश्याला? चला इथुन निघुन जाउ यात, ते बाहेर यायच्या आत…”, आकाश म्हणाला.
“नाही, तसं केलं तर शाल्मलीच्या जिवाला धोका आहे..”, रामुकाका म्हणाले…
“शाल्मलीच्या?? पण का?”, जयंता आणि आकाश दोघंही एकदमचं म्हणाले.
रामुकाकांनी खोलीच्या कोपर्यापत अंग चोरुन बसलेल्या आपल्या मांजराला जवळ बोलावले. मांजराला मांडीवर घेउन कुरुवाळले, त्याच्या पाठीवर थोपटले आणि मग ते मांजर त्यांनी जयंताकडे दिले.
जयंताने प्रश्नार्थक नजरेने रामुकाकांकडे बघीतले. रामुकाकांनी नजरेनेच त्याला आपण जसे केले होते तसे करायला सांगीतले.
जयंताने रामुकाकांसारखेच त्या मांजराला गोंजारले आणि ते मांजर आकाशकडे दिले. आकाशने सुध्दा तसेच केले आणि मांजर शाल्मलीच्या समोर धरले. शाल्मली त्या मांजराला घेणार तोच त्या मांजराने आपले दात बाहेर काढले आणि “म्याऊ…” असा कर्णकर्कश्श आवाज काढला आणि फिस्सकारत तेथुन निघुन गेली.
सर्वांनी पुन्हा एकदा प्रश्नार्थक नजरेने रामुकाकांकडे पाहीले
“नेत्राचा काही अंश अजुनही शाल्मलीच्या शरीरात आहे.. जर आपण तिला इथुन न्हेण्याचा प्रयत्न केला तर…”, रामुकाका अचानक बोलायचे थांबले
“तर काय रामुकाका?”, आकाशने विचारले
परंतु रामुकाका शाल्मलीकडे निरखुन पहात होते.
शाल्मली एव्हाना स्वतःशीच गालातल्या गालात हसत होती. तिच्या नजरेत झालेला बदल रामुकाकांनी अचुक हेरला होता.
“साल्या.. म्हातार्या .. लै चालु आहे हा तु…”, शाल्मली म्हणाली.
जयंता आणि आकाश चमकुन शाल्मलीकडे बघु लागले.
शाल्मली उठुन उभी राहीली, मग तिने दोन्ही हात बाजुला करुन स्वतःभोवतीच एक आनंदाने गिरकी मारली आणि मग समोरच्या बेडवर जाऊन बसली.
बराच वेळ शाल्मली स्वतःची नख निरखून बघण्यात मग्न होती. मग सावकाशपणे तिच्या चेहर्याीवरचे हास्य मावळले आणि त्या जागी एक छद्मी, क्रुर हास्य उमटले.
तिने मान मागे वळवुन कोपर्याखत बसलेल्या मांजराकडे पाहीले. शाल्मलीच्या नजरेला एक विलक्षण धार आली होती. मांजराची अस्वस्थपणे चुळबुळ सुरु झाली. ते कोपर्याचतुन दुसरीकडे जाण्याचा प्रयत्न करु लागले. परंतु जणु काही त्याच्या जाण्यावर कोणीतरी मर्यादा घातल्या होत्या. ते मांजर कोपर्यानतच जागच्या जागी फेर्या मारु लागले.
क्षणाक्षणाला त्याच्या चालण्याच्या कक्षा लहान होत गेल्या, ते मांजर भिंतीच्या एका कोपर्याणत दबले गेले आणि मग सुरु झाली एक असहाय्य तडफड. चारही पाय झाडत ते मांजर सुटकेचा प्रयत्न करु लागले. ते ओरडण्याचा प्रयत्न करत होते, पण घश्यातुन आवाजच फुटत नव्हता, जणु काही त्याचा घसा कुणीतरी दाबुन धरला होता. मग हळु हळु त्या मांजराची तडफड बंद झाली आणि ते कोपर्यानत हातपाय ताठ करुन मलुल होऊन पडले.
ते मांजर मृत्यु पावले आहे हे कोणी वेगळ सांगायची गरज नव्हती.
शाल्मलीने मान वाकडी करुन पुन्हा एकदा सर्वांकडे पाहीले आणि ती स्वतःशीच खदाखदा हसु लागली.

शाल्मली स्वतःशीच हसण्यात मग्न होती तेंव्हा जयंताने हळुच तो मिठाचा पुडा स्वतःकडे सरकवला आणि त्यातले मुठभर मिठ घेऊन शाल्मलिच्या अंगावर भिरकावले.
अंगावर गरम तप्त पाणी पडावं तसं शाल्मलीने क्षणभर अंग झटकले, तिचा क्रुर चेहरा अधीकच क्रुर झाला.
“अबे..साले.. ते मिठ बिठ मला नको घाबरवुस.. ते त्या लंगड्या त्र्यिंबकलालसाठी ठिक आहे..” असं म्हणुन शाल्मली जागेवरुन उठली, जयंताच्या जवळ आली आणि तिने खाड्कन जयंत्याच्या मुस्काटात लावुन दिली.
शाल्मली नाजुक असली तरीही त्या कानफाटात विलक्षण जोर होता. जयंताच्या हातातला मिठाचा पुडा दुर भिरकावला गेला आणि जयंता जागच्या जागी मागे पडला.
शाल्मलीच्या हातावर, तोंडावर त्या मिठाने भाजल्यासारखे काळे डाग पडले होते, केस विजेचा धक्का बसावा तसे कडक होऊन विखुरले गेले होते आणि तिची ती भेसूर नजर तिचा चेहरा अजूनच विद्रूप बनवत होती.
शाल्मली पुन्हा बेड वर जाऊन बसली तिने पाय गुडघ्यात वाकवून पोटाशी ओढून घेतले आणि त्यावर दोन्ही हातांची घडी घालून ती सर्वांकडे बघत होती. रामुकाका, जयंता, आकाश ह्यांना काय करावे तेच सुचत नव्हते.
शाल्मालीने एक हात आपल्या केसांतून फिरवला आणि म्हणाली, “कित्ती छान वाटते आहे, बर्याच दिवसांनी असे केस, नाहीतर इतके दिवस तेच ते आपल टक्कल…..” मग अचानक बोलता बोलता थांबली आणि तिने रागाने सर्वांकडे पहिले व पुढे म्हणाली..”तुम्ही सगळे मरणार…. कुत्र्याच्या मौतीने मरणार.”
शाल्मली पुन्हा बेडवरून खाली उतरली आणि त्या मेलेल्या मांजराजवळ गेली. खाली वाकून तिने ते मांजर एका हातांनी उचलले आणि सावकाश त्याला आपल्या गालावरून, कपाळावरून, डोक्यावरून घासत फिरवले जणू ते एखादे सौफ्ट-टोय होते. मग तिने ते मांजर तळहातावर ठेवले आणि अचानक त्याच्या पोटाचा एक दाताने लचका तोडला. रक्ताची एक चीळकांडी तिच्या चेहर्याळवर उडाली. पण शाल्मालीला त्याची परवा नव्हती. तिने तो तुकडा चावून चावून खाल्ला, मग अजून एक, आणि मग अजून एक तुकडा.
आकाशाने मोहिताचे डोळे झाकून त्याला जवळ घेतले.
अचानक शाल्मालीचे खाणे बंद झाले आणि ती तोंड वाकडे करून क्षणभर थांबली आणि मग तिला उलटी झाली.
“साल्या.. कधी कोंबडी, बकरा खायला घातला नाही कारे हिला? सगळे ओकून काढले बाहेर??”, अंगावर सांडलेली ओकारी हाताने झटकत शाल्मली आकाशला म्हणाली..
“नेत्रा, पण आम्ही काय पाप केले आहे? तुझ्यावर झालेल्या अन्यायाची शिक्षा आम्हाला का? शाल्मलीने तूझ काय बिघडवले होते? तिला हा त्रास का?”
रामुकाकानी पहिल्यांदाच शाल्मालीचा उल्लेख नेत्रा असा केला.
“तुमी सगळी मानव जात नाय का? कुणाला पण सोडणार नाय, मला फकस्त इथून बाहेर पडायचे होते, अडकून पडले होते इथ. तुमी आलात आणि मला बाहेर जायचा मार्ग मिळाला..”, नेत्रा म्हणाली
“पण मग शाल्मालीच का? आमच्यापैकी कोणी का नाही?”, आकाशाने विचारले
“तिच्या आत्म्याने मला तिच्या शरीरात प्रवेश करू दिला, तुमच्या नाही…”, नेत्रा म्हणाली
“पण का?”, आकाश
“कदाचित.. तिला मी अश्या गोष्टीचे आमिष दाखवले जे तिच्याकडे नवते. माझ्या प्रलोभनाला ती फसली..”, नेत्रा हसत म्हणाली..
“कसले आमिष?”, आकाश
“त्या दिशी नी का आपण मज्जा मारली बेड मध्ये.. तिला जमत नसेल तस.. म्या म्हणल मी तुला तो आनंद मिळवून द्येईन मग घुसले तिच्या शरीरात…”, नेत्रा सांगत होती.. “मला एक माध्यम हवे होते इथून बाहेर पडायला, ते मिळाले, आता एकेकाला संपवणार, जो भेटेल त्याला मारणार, सोडणार नाय कुणाला..” अस म्हणून तिने एक विजयी चित्कार केला.
तिच्या त्या आवाजाने रामुकाका, जयंता आणि आकाशाच्या अंगाचा थरकाप उडाला.
“मग वाट कसली बघते आहेस.. आम्ही तुझ्या समोरच आहोत.. ये मार आम्हाला आणि मोकळे कर एकदाचे..”, रामुकाका म्हणाले.
“थोड दिस थांब रे म्हातारड्या..पूर्णिमा तर येउन्द्ये कि…त्या रात्री आपल्याला लई शक्ती असते माहीती आहे नवं?.. चंद्रमा झाकोळला नी जात ना ह्या अवनी मुळे.. चारच दिस.. आन मग ती रात्र येणार…” असं म्हणून पुन्हा एकदा नेत्रा भेसूर खदा खदा हसली..
शाल्मालीच्या चेहऱ्यावर लागलेले रक्त आता वाळून त्याचे पोपडे बनले होते आणि ते गालाला चिकटून बसले होते. तिने केलेल्या उलटीचा घाणेरडा वास खोलीत भरून राहिला होता.
“इथून हिला घेऊन जायचा प्रयत्न करू नका, तिच्या शरीराचा आणि आत्म्याचा ताबा हाय माझ्याकडे…” असा दात विचकत नेत्रा म्हणाली आणि मग खोलीच्या कोपर्यात गुडगे पोटाशी घेऊन बसून राहिली.
रात्रभर शाल्मली जागी होती आणि त्या तिघांकडे नजर ठेऊन होती. सकाळी कधी तरी ती जमिनीवर आडवी झाली. बहुदा नेत्रा तिच्या शरीरातून बाहेर पडली आणि शाल्मली झोपेच्या आहारी गेली.

“बाबा.. आईला काय झालं?”, आकाशला हलवतं मोहीत विचारत होता.
आकाशने डोळे उघडुन बघीतले. शाल्मली गुडघ्यात डोकं खुपसुन हमसुन हमसुन रडत होती.
आकाश तिच्या शेजारी जावुन बसला.
आकाशला पाहुन शाल्मलीला अजुन भरुन आलं.
“आकाश!.. हे .. हे काय झालं आहे सगळं?? हे रक्त कसलं लागलं आहे माझ्या अंगाला..?? आणि ही उलटी कधी केली मी??? मला काहीच का आठवत नाहीये??”, शाल्मलीने विचारले
“शमु.. डोन्ट वरी काही नाही झालंय.. जा तु फ्रेश होऊन ये, बरं वाटेल”, शाल्मलीच्या डोक्यावरुन हात फिरवत आकाश म्हणाला.
एव्हाना रामुकाका आणि जयंता सुध्दा उठले होते आणि ते शाल्मलीच्या शेजारी उभे होते.
“हे बघ बेटा..”, रामुकाका म्हणाले, “काही गोष्टी अश्या असतात ज्या माहीत नसलेल्याच बर्या् असतात. अज्ञानात सुख असते म्हणतात ना!, तसंच काहीसं.. तुला काहीही होणार नाही, आम्ही आहोत ना इथं…”
“पण रामुकाका….”
“काही गोष्टी घडतात आपल्याला जा आपल्याला क्लेश देऊन जातात, संकटात टाकतात, पण तेंव्हाच तर आपली कसोटी पणाला लागते ना! तेंव्हाच आपण मनापासुन त्या परमेश्वराची आराधना करतो. आणि जेंव्हा आपण त्या संकटातुन बाहेर पडतो तेंव्हाच तर आपला देव ह्या संज्ञेवर विश्वास बसतो हो कि नाही?”, रामुकाका म्हणाले.
शाल्मलीने होकारार्थी मान हलवली.
“ह्या जगात चांगलं आहे तर वाईट असणारच, रात्र आहे तर दिवस असणारच, तसेच जर दानव आहे, जर त्याचा आपल्याशी सामना झालेला आहे तर मग देव सुध्दा आहे ह्यावर विश्वास ठेवायला काय हरकत आहे?”, रामुकाका
रामुकाकांच्या बोलण्याने सर्वांना पुन्हा एकदा हुरुप आला. शाल्मली उठुन बाथरुममध्ये फ्रेश व्हायला गेली.
“रामुकाका, बोलण्यापुरते ठिक आहे, पण आता काय करायचं? प्रश्न दिवसेंदिवस बिकटच होत चालला आहे”, आकाश म्हणाला
रामुकाका हनुवटीवरुन हात फिरवत विचार करण्यात मग्न होते.
“मला वाटते आपण ह्या बंगल्यात काही शोध-शोध केली तर?”, बराच वेळ विचार केल्यावर रामुकाका म्हणाले.. “”म्हणजे मला तशी खात्री नाही, परंतु एखादा सुगावा, कसल्याही प्रकारची माहिती आपल्या उपयोगी पडेल. नेत्राचे दर्शन होणारे काही आपण पहिले नक्कीच नसणार. त्या काळी जी लोक इथ रहात होती त्यांनाही काही प्रसंगातून जावेल लागले असणारच. मग त्या वेळी, त्यांनी काय केले होते? अशी कुठली गोष्ट आहे, किंवा असे काय आहे कि ज्यामुळे नेत्रा अजूनही ह्या बंगल्यातच अडकून पडली आहे, असे काय आहे कि ज्यामुळे तिला इथून बाहेर पडता आलेले नाही?”
“हम्म विचार करण्यासारखी गोष्ट आहे खरी”, जयंता म्हणाला.
“चला तर मग शुभस्य शीघ्रम,,”, रामुकाका उठून उभे रहात म्हणाले.
शाल्मली त्याचवेळी बाथरूम मधून फ्रेश होऊन बाहेर येत होती. आकाशाने प्रश्नार्थक नजरेने रामुकाकांकडे बघितले.
रामुकाका म्हणाले, “तिला आराम करू देत, फार गरज आहे तिला त्याची. आज रात्री पुन्हा काय होईल आपल्याला माहित नाही..” असं म्हणून रामुकाका खोलीच्या बाहेर पडले. पाठोपाठ आकाशही बाहेर गेला
शाल्मली पहिल्यापेक्षा जरा बरी दिसत होती. आकाशाने तिला जवळ घेतले आणि तिच्या कपाळावर एक चुंबन दिले व म्हणाला, “शमू, तू काळजी करू नकोस, जोवर मी आहे तोवर तुला काही होणार नाही. तू आराम कर, आम्ही आहोतच बाहेर. काही लागले तर हाक मार.” अस म्हणून आकाश सुध्दा खोलीच्या बाहेर पडला.

बाहेरच्या व्हारांड्यामध्ये रामुकाका, जयंता आणि आकाश खोल्यांचे वाटप करून घेत होते.
“जयंता, तु वरची खोली बघ, मी दिवाणखाना बघतो आणि आकाश तु ही बेडरुमच शोध. जेणेकरुन आपलं काम पण चालु राहील आणि तु शाल्मलीच्या जवळही रहाशील.”, रामुकाकांनी आपला प्लॅन सांगीतला ज्याला सगळ्यांनी अर्थातच संमती दर्शवली.
“प्रत्येक कपाट, खण, कोपरा काही म्हणजे काही सोडु नका. एखादी बारीकशी गोष्ट सुध्दा आपल्याला ह्यातुन बाहेर पडण्याचा मार्ग दाखवेल…”
आपआपल्या मार्गाने जाताना जो तो एकमेकांना हेच सांगत होता.
अर्थात तळघर ह्या शोधमोहीमेतून वगळण्यात आले होते हे वेगळे सांगायची गरज नाही.
काय होणार पुढे? त्या तिघांना काही रस्ता सापडणार का? एखादी माहीती त्यांना ह्यातुन बाहेर पडायला मदत करणार का? का नेत्रा आपल्या उद्देशात यशस्वी होणार?
लेखकाच्या आत्तापर्यंतच्या कथांमधील बहुतांश कथांचा शेवट निगेटीव्हच होतो, बहुतांश कथांमध्ये सत्य हारलेलेच दिसले आहे. ही कथा त्याला अपवाद ठरणार का? जाणुन घेण्यासाठी वाचत रहा ’अवनी’ ह्या भयकथेचा शेवटचा भाग -९ जो येतो आहे ’डोक्यात भुणभुणणार्याी मराठी भुंगा’च्या ब्लॉगवर लवकरच………

[rangila]

मराठी भयकथा- अवनी – 9



आकाश पुन्हा आपल्या खोलीत परतला. शाल्मलीचा नुकताच डोळा लागला होता, तर मोहीत ’मिकी माऊसचे’ जिग्सॉ-पझल जोडण्यात मग्न होता.
आकाशने खोलीत एकवार सर्वत्र नजर टाकली. आदल्या रात्री घडलेला प्रसंग त्याच्या डोळ्यासमोर तरळत होता. शाल्मलीचा तो भेसुर चेहेरा आठवुन आकाशच्या अंगावर एक सरसरुन काटा आला. आकाशने घट्ट डोळे मिटुन घेतले आणि आपल्या कुलदैवतेचा फोटो डोळ्यासमोर आणला, मनोभावे हात जोडले आणि काही क्षण तो शांत चित्ताने तेथेच उभा राहीला.
सर्व वाईट विचार, वाईट आठवणी, भिती एक एक करत कमी होत गेले. आकाशला प्रसन्न वाटु लागले तसे त्याने डोळे उघडले, एक दीर्घ श्वास घेतला आणि तो आपल्या शोधकार्याला लागला.
जयंता वरच्या बेडरुममध्ये गेला. खोलीच्या खिडक्या बंद होत्या आणि पडदे लावून घेतल्याने खोलीत अंधार पसरला होता. जयंताने सावधानतेने खोलीत प्रवेश केला. त्याची नजर खोलीच्या अंतरंगात लागलेली होती. चाचपडत त्याने बटनांच्या दिशेने हात न्हेला आणि अचानक त्याला असे जाणवले कि त्याचा हात कोणीतरी घट्ट पकडला आहे. जयंताने झटका देऊन हात काढून घेतला.
तो भास होता का खरंच कोणी त्याचा हात धरला होता ह्यावर त्याचे एकमत होईना. जयंता थोड्यावेळ तेथेच अंदाज घेत उभा राहिला. परंतु खोलीतून कसल्याही प्रकारचा आवाज ऐकू येत नव्हता. धडधडत्या अंतकरणाने जयंता खोलीच्या आत गेला आणि त्याने दिव्याचे बटन दाबले. क्षणार्धात खोलीचे अंतरंग दिव्याच्या प्रकाशाने उजळून निघाले.
जयंताने खोलीतून सर्वत्र नजर फिरवली. त्याच्या नजरेस दिसेल असे तेरी कोणीही त्या खोलीत नव्हते. जयंताने भिंतींच्या टोकाला असलेल्या कोपर्यांकडे बघितले. भिंतीच्या कोपर्याीत मोडी लिपीमध्ये लिहीलेली ती अक्षरं खोलीत येणार्यालचे लक्ष वेधुन घेत होती. जयंताने त्याकडे दुर्लक्ष करण्याचा प्रयत्न केला आणि फारसा वेळ न दवडता तो सुध्दा आपल्या शोधकामात बुडुन गेला.
खोलीचे कोनाडे, कपाट, बेडखाली, पडद्यांच्या मागे, टेबलाचे खण, जयंताने सर्व काही पालथे घातले परंतु महत्वाचे असे काही हाती लागले नाही.
निराश होऊन जयंता मागे वळला आणि त्याच्या छातीत एकदम धस्स झाले, केवळ काही फुटांवर नेत्रा उभी होती. तिची जळजळीत, क्रोधीत नजर जयंताच्या नजरेचा वेध घेत होती.
जयंताला दरदरून घाम फुटला. नेत्रा त्याच्या आणि दरवाजाच्या मध्ये उभी असल्याने बाहेर पडायला कुठूनच मार्ग नव्हता.
नेत्राचे ओठ एकाबाजूने वर सरकले आणि एक कुचकट हास्य तिच्या चेहऱ्यावर पसरले. मग सावकाश पावला टाकत ती जयंताच्या दिशेने येऊ लागली. ओरडण्यासाठी जयंताने तोंड उघडले, परंतु त्याच्या तोंडातून शब्दच बाहेर पडेनात. त्याची भीतीनी वाचा बसली होती.
प्रतिक्षिप्त क्रियेप्रमाणे जयंता जस-जशी नेत्रा जवळ येऊ लागली तस-तसा मागे सरकू लागला.
शेवटी मागे सरकत सरकत तो भिंतीला येऊन टेकला. नेत्रा त्याच्या अगदी जवळ आली होती. तिने आपला उजवा हात पुढे केला आणि एखाद्या मरतुकड्या पक्ष्याची पकडावी तशी त्याची गळा-मान हातात धरली. तिच्या हाताच्या त्या थंडगार, निर्जीव स्पर्शाने जयंतच्या अंगावर एक काटा येऊन गेला. नेत्राने आपल्या हाताची पकड हळू हळू वाढवत न्हेली. जयंताला गळा आवळला जात असल्याची जाणीव होत होती, पण तो काहीच करू शकत नव्हता. हळू हळू त्याला श्वास घेणे अवघड होऊ लागले.
“पुनिंदा असा खोडसाळ पणा करू नगस..”, अत्यंत हळू परंतु तितकाच भेदक असा नेत्राचा आवाज जयंतच्या कानावर पडला…”नै तर तुम्हास्नी मराया मी पुर्निमेची पन वाट पहाणार नै.. जा सांग तुझ्या त्या म्हातार्या ला..” असा म्हणून तिने आपला हाताची पकड ढिल्ली केली.
बोलताना नेत्राच्या ओठांमधून सापासारखी एक काळी जीभ आतबाहेर करत होती, जणू सैतानाचे दुसरे रूपच …
नेत्राने हात काढून घेताच जयंता खाली कोसळला तेंव्हा त्याला जाणीव झाली कि तो जमिनीपासून काही फूट वर उचलला गेला होता.
खाली पडल्यावर तो डोळे घट्ट बंद करून काही वेळ बसून राहिला. जेंव्हा त्याने डोळे उघडले तेंव्हा नेत्रा तेथून निघून गेली होती.

जयंता सावकाश उठला आणि खोलीतला दिवा मालवून खाली, व्हरांड्यात येऊन बसला. थोड्या वेळानंतर रामुकाका आणि आकाश पण तेथे येऊन बसले…
“जयंता.. अरे गळ्याला काय झाल तुझ्या?”, जयंताच्या गळ्याकडे बोट दाखवत आकाश म्हणाला, तसे रामुकाका सुध्दा आश्चर्याने काय झाल ते पाहू लागले.
जयंताने वर, खोलीत घडलेली घटना त्याना ऐकवली.
“पण, काही सापडले का तुला तिथे?”, आकाशाने विचारले..
जयंताने काही न बोलता नकारार्थी मान हलवली.
“.. आणि रामुकाका तुम्हाला?”, आकाशाने रामुकाकाना विचारले.
रामुकाकानी सुध्दा काही न बोलता नकारार्थी मान हलवली.
“मलाही काहीच नाही सापडले…” असे म्हणून आकाश व्हरांड्यातच फतकल मारून खाली बसला.
सर्व जण सुन्न होऊन बसून राहिले होते. तीन दिवसांमधला एक दिवस त्यांचा वाया गेला होता. कुणाच्याही हाती काही लागले नव्हतेच, उलट नेत्राने दिलेल्या धमकीमुळे त्यांच्या जीवाला असलेला धोका कित्त्येक पटीने वाढला होता.
बराच वेळ शांततेत गेला. सर्वांची तंद्री भंगली ते खोलीच्या दाराच्या आवाजाने.
सगळ्यांनी वळून दाराकाडे पाहिले. दारात शाल्मली उभी होती. आकाश काही बोलण्यासाठी उठणार तेवढ्यात रामुकाकानी त्याला हाताला धरून खाली बसवले.
आकाशाने प्रश्नार्थक नजरेने रामुकाकांकडे पाहिले. रामुकाकानी बोट तोंडावर ठेवून शांत रहायची खूण केली.
शाल्मली सावकाश चालत व्हरांडा ओलांडून बाहेर गेली, तिच्या लेखी जणू काही तिथे कोणी नव्हतेच. तिने एकावर वळूनही ह्या तिघांकडे पाहिले नाही.
शाल्मली चालत चालत बंगल्याच्या गेटपाशी गेली, तिने गेट उघडले आणि ती बाहेर पडली. ती थोडी पुढे गेल्यावर रामुकाकानी जयंता आणि आकाशाला हातानेच ‘चला’ अशी खूण केली, तसे ते तिघेही उठून शाल्मालीच्या मागे मागे जाऊ लागले.

शाल्मली तंद्रीत असल्यासारखी चालत होती. तिला वेळेच, काळाचे कश्याचेही भान नव्हते. पाला-पाचोळा, काटे-कुटे सर्वकाही तुडवत ती चालत होती. रामुकाका, आकाश आणि जयंताला तिच्या वेगात चालणे अवघड होत होते, परंतु शक्य तितक्या तिच्या मागे रहाण्याचा ते प्रयत्न करत होते.
बरेच अंतर गेल्यावर अचानक शाल्मली दृष्टीआड झाली. बराचवेळ शोधुनही सापडेना. आकाशला शाल्मलीची काळजी वाटु लागली होती, परंतु थोड्याच वेळात बाजुच्याच झाडीतुन त्यांना हलकीशी हालचाल जाणवली.
तिघेही जण दबकत त्या झाडीपाशी पोहोचले आणि डोकावुन आत पाहु लागले. शाल्मली त्यांना पाठमोरी बसुन काहीतरी करत होती.
आकाश हळु हळु पुढे जाउ लागला. रामुकाकांनी त्याला थांबवण्याचा प्रयत्न केला, परंतु त्यांचा हात बाजुला ढकलुन आकाश शाल्मलीच्या अगदी जवळ जावुन पोहोचला. शाल्मलीला त्याची मागे असण्याची यत्कींचीतही कल्पना नव्हती. निदान ती जे काही करत होती त्यात कणभरही फरक पडला नव्हता.
आकाश शाल्मलीच्या समोर जावुन उभा राहीला तसे शाल्मलीने मान वर उचलुन त्याच्याकडे पाहीले.
शाल्मलीच्या समोर केळीच्या पानावर पसरलेला, गुलाल, हळद-कुंकु वाहीलेला, लिंबाची फोडी ठेवलेला नैवेद्याचा भात ठेवला होता आणि शाल्मली तो भात अधाश्यासारखा खात होती. तिचा हात, तोंड सगळं भाताच्या शिताने भरलेले होते. गावातीलच कोणीतरी करणी, भुतबाधा उतरवण्यासाठी केलेल्या पुजेतील नैवेद्याचा तो भात गावाबाहेर आणुन टाकलेला होता.
आकाशला बघताच शाल्मली उठुन उभी राहीली. तिच्या तोंडातुन एखाद्या हिंस्त्र श्वापदासारखा गुरगुरण्याचा आवाज येत होता.
आकाशने दोन क्षण तिच्याकडे रोखुन पाहीले आणि सर्व शक्ती एकवटुन साट्कन तिच्या मुस्काटात लावुन दिली. तो प्रहार इतका जबरदस्त आणि अनपेक्षीत होता की शाल्मली दोन पावलं मागे हेलपांडली आणि मागच्या झाडावर आपटुन खाली कोसळली.
आकाश, रामुकाका आणि जयंता काही वेळ तेथेच पुढील हालचालीची वाट पहात तेथे थांबले, परंतु शाल्मली निपचीत पडली होती. मग तिघांनी मिळुन तिला उचलले आणि पुन्हा घरी घेउन आले.
मावळतीला जाणार्याा सुर्याने त्यांच्या हातातुन निसटुन गेलेल्या एका दिवसाची जाणीव करुन दिली.

दुसर्याा दिवशी पुन्हा एकदा सगळे व्हरांड्य़ात जमा झाले.
“रामुकाका, आज काय करायचे? काल तर काहीच आपल्या हाती लागलं नाही.”, आकाश म्हणाला
“काका, आपण आज खोल्या बदलुन घ्यायच्या का? पुन्हा एकदा खोल्या त्याच, पण लोकं वेगळी असे शोधुयात का? कदाचीत आपल्याला सापडले नाही ते दुसर्या ला सापडेल?”, जयंताने विचारले.
“नाही…”, थोडा विचार केल्यावर रामुकाका म्हणाले..”आधी आपण सर्व खोल्या तपासुन पुर्ण करु, नाहीच काही सापडले तर मग हा पर्याय आहेच. अजुन माजघर, स्वयंपाकघर आणि ’ति’ खोली ज्यात मी पहील्या दिवशी राहीलो होतो….”
जयंता आणि आकाशने रामुकाकांच्या म्हणण्याला संमती दर्शवली.
“ठिक तर मग, मी त्या खोलीत जातो, आकाश तु माजघरात जा, आणि जयंता तु स्वयंपाकघरात…” असं म्हणुन रामुकाका त्या खोलीच्या दिशेने निघाले. पाठोपाठ आकाश आणि जयंता त्यांच्या तपास-खोलीच्या दिशेने निघुन गेले.
रामुकाका पुन्हा एकवार त्या खोलीत आले. खोलीतच्या प्रमुख भिंतीवर लावलेले त्या करारी पुरुषाचे तैलचित्र तेजाने झळकत, इतके वर्ष तग धरुन उभे होते.
रामुकाका त्या तैलचित्रासमोर जाऊन उभे राहीले. काही क्षण ते त्या चित्राकडे लक्ष विचलीत न होता पहात राहीले, मग त्यांनी सावकाश डोळे बंद केले, दोन्ही तळहात जोडले आणि ते म्हणाले.. “विष्णूपंत, आज ह्या बंगल्यात आम्ही महासंकटात सापडलो आहोत. त्या काळी जे घडले त्याच्याशी आमच्यापैकी कोणाचाही तिळमात्र संबंध नाही. कोण पापी?, कोण दोषी?, कोण चांगला?, कोण वाईट?, ह्याची आम्हाला काडीचीही कल्पना नाही.
त्याकाळी त्या घटनाक्रमात जे गुंतले होते ते केंव्हाच आपले भोग भोगायला निघुन गेले, त्यांचे कालावसान होऊनही अनेक तपं ओलांडली. मग आमच्यासारख्या पापभीरु लोकांनाच हा त्रास का?
पंत, तुमच्या कुटुंब कबील्याचे तुम्ही कर्ते पुरुष, आज आम्ही तुमच्याच बंगल्यात आहोत आणि आम्ही तुम्हाला शरण आलो आहोत. तुम्ही तुमच्या कुटुंबाचे जसे संरक्षण केलेते तसेच रक्षण आमचे सुध्दा कराल अशी आशा आम्ही बाळगतो. आज तुम्ही हयात असतात, तर ही वेळ आलीच नसती, परंतु तुम्ही शरीराने इथे नसलात तरी तुमचा अंश, तुमचा आत्मा इथे येणार्याअ निरपराध लोकांचे संरक्षण करण्यास नक्कीच सक्षम आहे.
पंत, आमचे रक्षण करा, आम्हाला ह्यातुन बाहेर पडण्याचा मार्ग दाखवा पंत……”
रामुकाका बर्यांच वेळ डोळे मिटुन स्तब्ध उभे होते. बराच काळानंतर त्यांनी डोळे उघडुन समोर पाहीले.
सर्व खोली कसल्याश्या धुराने भरुन गेली होती. रामुकाकांनी डोळे चोळुन चोळुन पहाण्याचा प्रयत्न केला, परंतु तो त्यांचा भास नसुन खरोखरच खोलीत सुवासीत धुर पसरला होता. त्या धुसर प्रकाशात रामुकाका आजुबाजुला पहाण्याचा प्रयत्न करु लागले.
दिवाणखान्याच्या दुसर्या कोपर्यागतुन पेटी आणि सतार वादनाचा मंद आवाज येत होता.
रामुकाका आवाजाच्या दिशेने जाउ लागले. खोलीच्या दुसर्याव भिंतीपाशी रामुकाकांना एक दार नजरेस पडले.
“खरं तर इतक्या दिवसांत हे दार कुणालाच कसे दिसले नसावे”, असा विचार रामुकाकांच्या मनात झळकुन गेला.
रामुकाकांनी हाताने ते दार हलकेच लोटले तसा आतुन येणारा तो आवाज अधीकच स्पष्ट झाला. त्या आवाजाला अजुन एका घनगंभीर, पुरुषी आवाजाची जोड होती…
’ॐ नमस्ते गणपतये।
त्वमेव प्रत्यक्षं तत्वमसि
त्वमेव केवलं कर्ताऽ सि
त्वमेव केवलं धर्ताऽसि
त्वमेव केवलं हर्ताऽसि ’…..
कोणीतरी गणपती अथर्वशीर्ष म्हणत होते. रामुकाकांचे नकळत हात जोडले गेले. त्या धुसर प्रकाशात त्या छोट्याश्या खोलीच्या कोपर्याहत एक व्यक्ति पाठमोरी बसलेली रामुकाकांना दिसुन आली.
पाठीचा कणा ताठ होता, अंगाला पांढरेशुभ्र वस्त्र गुंडाळलेले होते. दोन्ही हात जोडलेले दिसत होते.
रामुकाका काहीही न बोलता त्या व्यक्तीच्या मागे जाऊन बसले.
किती वेळ गेला असेल कुणास ठाऊक, रामुकाका अध्यात्मीक ध्यानात मग्न होऊन गेले होते.
समोरची आरती संपली तसे रामुकाका भानावर आले. त्यांनी कपाळाला हात जोडुन नमस्कार केला आणि ते उठुन उभे राहीले.
समोरच्या त्या व्यक्तीने शेजारच्या परडीतील फुल समोरच्या देव्हार्याात वाहीली, उदबत्ती, निरांजनाने एकवार देवाला ओवाळले आणि मग कुंकुवाचा करंडा घेऊन ते उभे राहीले आणि माघारी वळले….
“पंत…..”, रामुकाकांच्या तोंडुन अस्पष्ट शब्द बाहेर पडले.
पंत रामुकाकांच्या जवळ आले आणि त्यांनी कुंकुवाचे एक बोट रामुकाकांच्या कपाळाला लावले.
पंतांचे डोळे तेजाने चमकत होते, त्यांच्या चेहर्यामवर आत्मीक समाधान, शांती ओसंडुन वहात होती.
रामुकाकांनी खाली वाकुन पंतांना नमस्कार केला आणि हात जोडुन ते पुन्हा उभे राहीले.
पंतांनी त्यांच्या बंडीच्या खिश्यातुन मळकट-चॉकलेटी रंगाची गुंडाळी केलेली काही पत्रकं रामुकाकांच्या हातात ठेवली. रामुकाकांना त्यावरुन काहीही अर्थबोध होत नव्हता. ते प्रश्नार्थक नजरेने पंतांकडे बघत होते.
पंतांच्या चेहर्याावर क्षणभर एक मंद हास्य येऊन गेले. त्यांनी आपले डोळे बंद केले आणि आपला उजवा हात रामुकाकांच्या डोक्यावर ठेवला.
रामुकाका त्या तेजाच्या स्पर्शाने मोहरुन गेले होते. डोळे बंद करुन पंतांच्या हातातुन येणारा तेजाचा तो झरा आपल्या ज्ञानकोशात भरुन घेण्यात ते मग्न होऊन गेले होते. पंतांनी हात काढुन घेतला तसे रामुकाकांनी डोळे उघडले.
“यशस्वी भव!”, एवढे दोनच शब्द बोलुन पंत माघारी वळले आणि धुराच्या त्या वलयात निघुन गेले. त्यांची पाठमोरी आकृती अंधुक अंधुक होत त्या प्रकाशात विलीन झाली.
रामुकाका भारावलेल्या नजरेने त्या दिशेकडे पहात राहीले.

रामुकाका पुन्हा व्हरांड्यात आले तेंव्हा आकाश आणि जयंता अजुनही त्यांच्या खोल्या धुंडाळण्यात व्यस्त होते. रामुकाकांनी दोघांनाही हाक मारुन बाहेर बोलावुन घेतले.
“काय झालं रामुकाका?”, जयंताने विचारले.
“आपल्याला जे हवं होतं ते आपल्याला सापडले आहे, आता अजुन शोध पुरे”, रामुकाका म्हणाले.
रामुकाकांच्या चेहर्याोवर असामान्य तेज पसरले होते, त्यांच्या कपाळाला लागलेले कुंकुवाचे ते दोन थेंब तेजाने तळपत होते. जयंता आणि आकाश आश्चर्याने रामुकाकांमध्ये झालेला हा बदल पहात होते.
“काय आहे हे? आणि हे सापडले कुठे?”, आकाशने विचारले.
“ही भोजपत्र आहेत…”, रामुकाका म्हणाले
“भोजपत्र?? म्हणजे??”, आकाश आणि जयंताने एकदमच विचारले.
“पुर्वीच्या काळी झाडाच्या खोडांच्या साली काढुन त्याचा वापर लिहीण्यासाठी केला जायचा त्याला भोजपत्र म्हणतात…”, रामुकाका म्हणाले.
“पण ही तुम्हाला मिळाली कुठे? आणि आहे काय त्यामध्ये लिहीलेले….??”, आकाशने विचारले
“सांगतो..”, असं म्हणुन रामुकाकांनी त्या खोलीत घडलेला सर्व वृत्तांत दोघांना ऐकवला.
दोघंही जण स्तंभीत होऊन रामुकाकांचे बोलणे ऐकत होते.
“पण ही भोजपत्र आहेत कसली? आपल्याला त्याचा फायदा काय? पंतांनी काही सांगीतले का तुम्हाला?”, आकाशने विचारले
“नाही.. तसं म्हणलं तर पंत काहीच बोलले नाहीत, परंतु तरीही काय करायचे आहे? कसं करायचं आहे? केंव्हा करायचं आहे हे मला पुर्ण समजलं आहे.. असत्यावर सत्याचा, दुर्गुणांवर सज्जनांचा नेहमीच विजय होत आलेला आहे, कदाचीत तो मार्ग खडतर असेल, कदाचीत तिथे पोहोचायला आपल्याला थोडा वेळ लागेल, पण सत्याची कास धरल्यावर, चांगुलपणा अंगीकारल्यावर यशश्री आपलीच आहे….” रामुकाका बोलत होते…..

पुन्हा क्रमशः…. वाटलं होतं ह्या भागात कथा संपेल, पण अजुन एक भाग लागेल, तेंव्हा भाग-१० हा शेवटचा भाग.. वाचत रहा अवनी……
[क्रमशः]